Anayasa Mahkemesi (AYM) Şanlı Divan Salonu’ndaki 60. kuruluş yıl dönümü aktiflikleri kapsamındaki merasime, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Lideri Mustafa Şentop, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, UYGUN Parti Genel Lideri Meral Akşener, HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar, eski TBMM Liderleri Bülent Arınç, Cemil Çiçek, Mehmet Ali Şahin, birtakım bakanlar, yüksek yargı mensupları ve 26 ülkeden çok sayıda yerli ve yabancı davetli katıldı.
Merasimin açılış konuşmasını yapan Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, anayasa mahkemelerinin, anayasal adaleti sağlamak ve temel hak ve özgürlükleri korumak için var olduğunu söylemiş oldu.
Bir yerde anayasa mahkemesinin bulunmasının, temel hak ve özgürlüklerin otomatik olarak garantiye alındığı manasına gelmediğini belirten Arslan, “Türk Anayasa Mahkemesi, anayasa yargısının varlık niçininin şuurunda, anayasa ve adaleti sağlamaya ve bu yolla temel hak ve özgürlükleri sağlamaya çalışıyor. Bunun için büyük bir uğraş gösteriyor.” diye konuştu.
Anayasa Mahkemesini, birinci 50 yıl ve son 10 yıl olarak ikiye ayıran Arslan, bu ayrımın, 2010 Anayasa değişikliği daha sonrası getirilen kişisel müracaat hakkı ile ortaya çıktığını aktardı.
Anayasa Kurulu raporunda da kişisel müracaatın, dönüm noktasını teşkil ettiğinin açıklandığini anlatan Arslan, tıpkı raporda, “Şu ana kadar devleti ve sistemi koruyan Anayasa Mahkemesi, ferdî müracaatla bir arada artık özgürlükleri koruyan, özgürlükçü bir mahkeme haline gelecek.” tespitinin yapıldığını kaydetti.
Anayasa Mahkemesinin hak eksenli paradigmayı benimsemesinin, 2010 Anayasa değişikliğinin getirdiği bir mecburilik olduğuna işaret eden Arslan, “Türk Anayasa Mahkemesi, son 10 yılda besbelli bir biçimde hak eksenli bir yaklaşımla kararlarını vermektedir.” sözünü kullandı.
Arslan, mahkemenin hak eksenli paradigmasının, ferdî müracaatın yanında norm kontrolünü de kapsayacak biçimde, değerli ölçüde gerçekleştiğini bildirerek, “Mahkemenin benimsediği hak eksenli paradigma, anayasanın temel hak ve özgürlükler lehine yorumlanması kararınu doğurmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.
Anayasa Mahkemesinin temel hak ve özgürlükleri müdafaaya çalışırken kamu güvenliğini bir kenara bırakmadığını, kimi vakit bu tarafta tenkitlerin yapıldığını anımsatan Arslan, mahkemenin bu tenkitleri hak etmediğini lisana getirdi. Lider Zühtü Arslan, şu biçimde devam etti:
“Çünkü Anayasa Mahkemesi, bilhassa kamu güvenliği ile temel haklar içinde hayli hassas bir istikrarın olduğunu vurguluyor ve bu dengeyi sağlamaya çalışıyor. Bu dengeyi sağlamaya çalışırken de Anayasa Mahkemesinin pusulası Mevlana’nın adalet pusulası. Mevlana’nın asırlar evvel söylemiş olduği üzere, ‘Adalet, her şeyi yerli yerine koymaktır’. Anayasa Mahkemesi de bu dengelemeyi yaparken her şeyi yerli yerine koymaya çalışarak, adaleti tecelli etme çabası içerisinde oluyor.”
“Paradigma değişimi, laiklik unsurunun özgürlükçü yorumuyla başladı”
“Türk anayasa yargısındaki paradigma değişiminin, laiklik unsurunun özgürlükçü yorumuyla başladığını söylersem yanlış bir şey söylemiş olmayız” diyen Arslan, Anayasa Mahkemesinin, ferdî müracaat başlamadan 3 gün evvel, hayli değerli bir norm kontrolü sonucu verdiğini, bu kararda, “eski katı, pozitivist laiklik anlayışı, yasakçı laiklik anlayışı yerine, daha esnek, özgürlükçü bir anlayışı benimsediğini” tabir ettiğini aktardı.
Mahkemenin bu sonucunda, “laikliğin dini, bireyin iç dünyasına hapsetmediğini, din ve inancın toplumsal görünürlüğüne imkan tanıdığını ve bunu teminat altına aldığını” belirttiğini kaydeden Arslan, “Mahkemeye bakılırsa, laik bir siyasal sistemde, dini konulardaki ferdî tercihler ve bunların şekillendirdiği hayat şekli, devletin müdahalesi haricinde lakin muhafazası altındadır. İşte bu anlayışla Anayasa Mahkemesinin laiklik yorumu değişmiş ve bu biroldukça karara yansımıştır. Bunun en bariz biçimde yansıdığı kararlar, başörtüsü yasağına ait ferdi müracaat kararlarıdır.” diye konuştu.
Zühtü Arslan, Mahkemenin hak eksenli laiklik yorumuyla, başörtüsü niçiniyle duruşma salonundan çıkarılan avukat ile birebir niçinle üniversiteden ilişiği kesilen ama bursu kendisinden talep edilen şahısların müracaatlarında ihlal kararları verdiğini anımsattı.
Yüksek Mahkemenin, özgürlükçü yorumla anayasayı yorumlarken, mahkemenin varlığını sorgulatacak usulde yargısal aktivizmden ve jüristoktarik bir tutumdan da ihtimamla kaçındığını vurgulayan Arslan, “Çünkü bunun ne kadar problemli sonuçlar doğurduğunu biz bu ülkede daima bir arada yaşayarak gördük.” kelamlarını sarf etti.
Anayasa Mahkemesinin, son 10 yıldaki hak eksenli paradigmayla değerli kararlara imza attığını belirten Arslan, “Bu 10 yıllık devirde Anayasa Mahkemesinin verdiği kararlarla, dokunmadığı, ulaşmadığı, toplumun rastgele bir bölümü kalmamıştır. Toplumun tüm kısımlarının kişisel müracaatları, Anayasa Mahkemesi tarafınca karara bağlanmıştır.” dedi.
İş yükü için yasal düzenleme yapılması daveti
Lider Zühtü Arslan, mahkemenin iş yükünün düşürülmesi gerektiğini belirterek, bilhassa iş yüküyle çabada iş birliğine muhtaçlık duyduklarını lisana getirdi.
“Anayasa Mahkemesi, 60 yıllık tarihinin en ağır, en ağır iş yüküyle karşı karşıya” sözünü kullanan Arslan, kişisel müracaatta hayli süratli bir artışın kelam konusu olduğunu bildirdi.
Arslan, Mahkemede şu an 95 binden çok müracaat bulunduğunu, 47 ülkeden müracaat alan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde bile 72 bin derdest müracaat olduğuna dikkati çekti.
Lider Arslan, “Bu müracaat, yönetilebilir olmanın epey ötesine geçti artık, buna ivedilikle müdahale edilmesi gerekiyor.” görüşünü paylaştı.
TBMM Lideri Mustafa Şentop’a seslenmek istediğini belirten Arslan, “Yasama organı olarak bu husustaki yasal düzenlemeleri gecikmeksizin yapmak zorundayız. Şayet ferdî müracaatın tesirli ve verimli bir hak arama yolu olarak yoluna devam etmesini istiyorsak.” diye konuştu.
Yapılan yasal değişikliklerin, belli bir rahatlatma getireceğini lakin tam manasıyla sorunun tahlili olmadığını kaydeden Arslan, ihlallerin kaynağının kurutulması gerektiğine işaret etti.
Lider Arslan, mahkeme bir ihlal sonucu verdiğinde ihlale sebep olan kanunun ya da yönetim kararlarının yahut yargı kararlarının ortadan kaldırılması gerektiğini, fakat bunun yapılması halinde yeni ihlal müracaatlarının önüne geçilebileceğini vurguladı.
Zühtü Arslan’ın konuşmasının akabinde kutlama aktiflikleri kapsamında hazırlanan “Anayasa Tarihi Galerisi”, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca açıldı.
Kuruluş yıl dönümü aktiflikleri, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunmasında Anayasanın Yorumlanması” temalı aktiflikle devam ediyor.
Merasimin açılış konuşmasını yapan Anayasa Mahkemesi Lideri Zühtü Arslan, anayasa mahkemelerinin, anayasal adaleti sağlamak ve temel hak ve özgürlükleri korumak için var olduğunu söylemiş oldu.
Bir yerde anayasa mahkemesinin bulunmasının, temel hak ve özgürlüklerin otomatik olarak garantiye alındığı manasına gelmediğini belirten Arslan, “Türk Anayasa Mahkemesi, anayasa yargısının varlık niçininin şuurunda, anayasa ve adaleti sağlamaya ve bu yolla temel hak ve özgürlükleri sağlamaya çalışıyor. Bunun için büyük bir uğraş gösteriyor.” diye konuştu.
Anayasa Mahkemesini, birinci 50 yıl ve son 10 yıl olarak ikiye ayıran Arslan, bu ayrımın, 2010 Anayasa değişikliği daha sonrası getirilen kişisel müracaat hakkı ile ortaya çıktığını aktardı.
Anayasa Kurulu raporunda da kişisel müracaatın, dönüm noktasını teşkil ettiğinin açıklandığini anlatan Arslan, tıpkı raporda, “Şu ana kadar devleti ve sistemi koruyan Anayasa Mahkemesi, ferdî müracaatla bir arada artık özgürlükleri koruyan, özgürlükçü bir mahkeme haline gelecek.” tespitinin yapıldığını kaydetti.
Anayasa Mahkemesinin hak eksenli paradigmayı benimsemesinin, 2010 Anayasa değişikliğinin getirdiği bir mecburilik olduğuna işaret eden Arslan, “Türk Anayasa Mahkemesi, son 10 yılda besbelli bir biçimde hak eksenli bir yaklaşımla kararlarını vermektedir.” sözünü kullandı.
Arslan, mahkemenin hak eksenli paradigmasının, ferdî müracaatın yanında norm kontrolünü de kapsayacak biçimde, değerli ölçüde gerçekleştiğini bildirerek, “Mahkemenin benimsediği hak eksenli paradigma, anayasanın temel hak ve özgürlükler lehine yorumlanması kararınu doğurmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.
Anayasa Mahkemesinin temel hak ve özgürlükleri müdafaaya çalışırken kamu güvenliğini bir kenara bırakmadığını, kimi vakit bu tarafta tenkitlerin yapıldığını anımsatan Arslan, mahkemenin bu tenkitleri hak etmediğini lisana getirdi. Lider Zühtü Arslan, şu biçimde devam etti:
“Çünkü Anayasa Mahkemesi, bilhassa kamu güvenliği ile temel haklar içinde hayli hassas bir istikrarın olduğunu vurguluyor ve bu dengeyi sağlamaya çalışıyor. Bu dengeyi sağlamaya çalışırken de Anayasa Mahkemesinin pusulası Mevlana’nın adalet pusulası. Mevlana’nın asırlar evvel söylemiş olduği üzere, ‘Adalet, her şeyi yerli yerine koymaktır’. Anayasa Mahkemesi de bu dengelemeyi yaparken her şeyi yerli yerine koymaya çalışarak, adaleti tecelli etme çabası içerisinde oluyor.”
“Paradigma değişimi, laiklik unsurunun özgürlükçü yorumuyla başladı”
“Türk anayasa yargısındaki paradigma değişiminin, laiklik unsurunun özgürlükçü yorumuyla başladığını söylersem yanlış bir şey söylemiş olmayız” diyen Arslan, Anayasa Mahkemesinin, ferdî müracaat başlamadan 3 gün evvel, hayli değerli bir norm kontrolü sonucu verdiğini, bu kararda, “eski katı, pozitivist laiklik anlayışı, yasakçı laiklik anlayışı yerine, daha esnek, özgürlükçü bir anlayışı benimsediğini” tabir ettiğini aktardı.
Mahkemenin bu sonucunda, “laikliğin dini, bireyin iç dünyasına hapsetmediğini, din ve inancın toplumsal görünürlüğüne imkan tanıdığını ve bunu teminat altına aldığını” belirttiğini kaydeden Arslan, “Mahkemeye bakılırsa, laik bir siyasal sistemde, dini konulardaki ferdî tercihler ve bunların şekillendirdiği hayat şekli, devletin müdahalesi haricinde lakin muhafazası altındadır. İşte bu anlayışla Anayasa Mahkemesinin laiklik yorumu değişmiş ve bu biroldukça karara yansımıştır. Bunun en bariz biçimde yansıdığı kararlar, başörtüsü yasağına ait ferdi müracaat kararlarıdır.” diye konuştu.
Zühtü Arslan, Mahkemenin hak eksenli laiklik yorumuyla, başörtüsü niçiniyle duruşma salonundan çıkarılan avukat ile birebir niçinle üniversiteden ilişiği kesilen ama bursu kendisinden talep edilen şahısların müracaatlarında ihlal kararları verdiğini anımsattı.
Yüksek Mahkemenin, özgürlükçü yorumla anayasayı yorumlarken, mahkemenin varlığını sorgulatacak usulde yargısal aktivizmden ve jüristoktarik bir tutumdan da ihtimamla kaçındığını vurgulayan Arslan, “Çünkü bunun ne kadar problemli sonuçlar doğurduğunu biz bu ülkede daima bir arada yaşayarak gördük.” kelamlarını sarf etti.
Anayasa Mahkemesinin, son 10 yıldaki hak eksenli paradigmayla değerli kararlara imza attığını belirten Arslan, “Bu 10 yıllık devirde Anayasa Mahkemesinin verdiği kararlarla, dokunmadığı, ulaşmadığı, toplumun rastgele bir bölümü kalmamıştır. Toplumun tüm kısımlarının kişisel müracaatları, Anayasa Mahkemesi tarafınca karara bağlanmıştır.” dedi.
İş yükü için yasal düzenleme yapılması daveti
Lider Zühtü Arslan, mahkemenin iş yükünün düşürülmesi gerektiğini belirterek, bilhassa iş yüküyle çabada iş birliğine muhtaçlık duyduklarını lisana getirdi.
“Anayasa Mahkemesi, 60 yıllık tarihinin en ağır, en ağır iş yüküyle karşı karşıya” sözünü kullanan Arslan, kişisel müracaatta hayli süratli bir artışın kelam konusu olduğunu bildirdi.
Arslan, Mahkemede şu an 95 binden çok müracaat bulunduğunu, 47 ülkeden müracaat alan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde bile 72 bin derdest müracaat olduğuna dikkati çekti.
Lider Arslan, “Bu müracaat, yönetilebilir olmanın epey ötesine geçti artık, buna ivedilikle müdahale edilmesi gerekiyor.” görüşünü paylaştı.
TBMM Lideri Mustafa Şentop’a seslenmek istediğini belirten Arslan, “Yasama organı olarak bu husustaki yasal düzenlemeleri gecikmeksizin yapmak zorundayız. Şayet ferdî müracaatın tesirli ve verimli bir hak arama yolu olarak yoluna devam etmesini istiyorsak.” diye konuştu.
Yapılan yasal değişikliklerin, belli bir rahatlatma getireceğini lakin tam manasıyla sorunun tahlili olmadığını kaydeden Arslan, ihlallerin kaynağının kurutulması gerektiğine işaret etti.
Lider Arslan, mahkeme bir ihlal sonucu verdiğinde ihlale sebep olan kanunun ya da yönetim kararlarının yahut yargı kararlarının ortadan kaldırılması gerektiğini, fakat bunun yapılması halinde yeni ihlal müracaatlarının önüne geçilebileceğini vurguladı.
Zühtü Arslan’ın konuşmasının akabinde kutlama aktiflikleri kapsamında hazırlanan “Anayasa Tarihi Galerisi”, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca açıldı.
Kuruluş yıl dönümü aktiflikleri, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunmasında Anayasanın Yorumlanması” temalı aktiflikle devam ediyor.