Borsada Pay Seçerken Kesinlikle Bilmeniz Gereken Kıymetli Kavramlar!

Rex

Global Mod
Global Mod
Borsa, her daim finansal okuryazarlığın kalesi olurken, pandemi sürecinde dünyada ve ülkemizde adeta bir daha keşfedilerek enflasyonist süreçlerin tesiriyle istikamet buldu. Enflasyonu bilhassa vurgulama sebebi para siyasetlerindeki farklılıklarla dünyada 2022 yılı borsalarda fazlaca parlak geçmezken, Türkiye’de ise altın çağını yaşadı. Yüksek hasılatlar yatırımcıların gözlerinde ışıltı olurken, Borsa İstanbul’daki yeni ve küçük yatırımcılara da ufak bir hizmetle geldik. Pay seçimlerinde tesirli olan göstergeleri özetlemek gerekirse anlattık.


Borsa, sermaye piyasalarının bir alanı olurken, yüklü olarak pay senedi alım-satım süreçlerinin yapıldığı yerdir. Tahvil, altın ya da varlıklara dayalı senetlerin spot ve vadeli süreçlerini de kapsar.


Son periyotta gündemde olan kızım pay senetleri olduğu için süreç yapmadan evvel kesinlikle bilmeniz gereken birtakım kavramları da sizin için derledik.


Bilanço nedir? Bilanço tahlili nasıl yapılır?


encrypted-tbn0.gstatic.com

Bilançoların şirketlerin karneleri üzere görülebilir. Belli devirlerde şirketlerin işlerini yürütürken gösterdikleri performansı anlatır ve geleceğe dair de fikir sunar. Çeyreklik (3 aylık) ya da yıllık bazda şirketin işinden kar edip etmediği, yatırımlarını nasıl yönettiği, kendini nasıl koruduğu ya da risk aldığı üzere alanlarda fikir sahibi olunur. Zira pay alırken, bu şirketin de ortağı olunur.

Bilanço tahlilini yatırım kurumlarının raporlarında da bulabilirken, şirket karlarında ya da satışlarında dönemsel artışlar üzere değerli göstergelere bakılır.


Hisse Başına Kâr (HBK) nedir?


blogger.googleusercontent.com

Bir şirketin bir periyotta deklare ettiğı net kârının pay adedine bölünmesiyle bulunur. Tek başına epeyce bir mana söz etmese de dönemsel karşılaştırmalarla mana kazanan bir pahadır.


Fiyat Kar Oranı (F/K) nedir? F/K nasıl hesaplanır?


Fiyat kar oranı ya da FK olarak da belirtilen oran bir nevi fiyat performans pahası üzere de düşünülebilir. Tüketici eserlerde en az fiyat maximum performans güdüsüyle hareket ederken, yatırımlarda da bu görüş geçerlidir. Bir şirketin pay fiyatının, pay başına düşen kârına oranıdır. Pay fiyatının, son 4 çeyreklik periyotta pay başına kara bölünmesiyle bulunur. Düşük olması payın ucuz olduğu algısını yaratırken, F/K’nın yüksek olması da pay değerinin primli olduğu ya da şirketin geleceğe yönelik beklentilerinin yüksek olduğu manasına da gelebilir. Tek başına bir kıymetten epeyce şirketin evvelki FK ortalamaları ya da tıpkı dalda mukayeseli kıymetlerle daha âlâ gösterge sunar.


Piyasa bedeli, defter kıymeti (PD/DD) nedir?


i.pinimg.com

Piyasa bedeli bir şirketin pay senetleri üzerinden hesaplanan kıymeti olurken, defter bedeli de şirketin kendi mali kayıtlarında ödenmiş sermayesi, borçları üzere kalemlerle hesaplanan özsermayesidir. Bu pahaların oranı ne kadar büyürse yani piyasada epeyce kıymetli olan bir şirketin PD/DD bedeli büyüdükçe pay fiyatının şişmiş olduğu algısı yaratabilir. Tam aykırısı de PD/DD kıymeti küçüldükçe payların ucuz kaldığı düşünülebilir. Karşılaştırma için de birebir alanda faaliyet gösteren şirketlere bakmak bu bedeli daha manalı kılar.


Özsermaye Kârlılığı (ROE) nedir? Faal Kârlılık (ROA) nedir?


media.tenor.com

Özsermaye Kârlılığı (ROE), bir şirketin düzgün yönetilip yönetilmediğine dair gösterge olurken, defter bedeline nazaran karlılık göstergesidir. Enflasyonun üzerinde bir getiri yeterli bir oran olarak kabul edilir.

Aktif Kârlılık (ROA) da buna benzeri biçimde bir şirketin varlıklarını ne kadar verimli kullandığını gösterirken, borçlarının idaresine dair de fikir verir. Daha evvelki birtakım göstergelerde olduğu üzere tıpkı kesimde karşılaştırma yapmak sağlıklı datalar verir.


Yatırılan Sermayenin Getirisi (ROIC) nedir? ROIC nasıl hesaplanır?


www.forexfactory.com

ROE’de özsermaye, ROA’da varlık getirisini hesaplarken, Yatırılan Sermayenin Getirisi’nde (ROIC) şirketin tüm sermayesinin yatırımcılar için ürettiği karlılık görülür. Yüksek oran varlıkların verimli kullandığını gösterirken, geçmiş devir karşılaştırmalarıyla değişime bakmak değerlidir. Evvelki yıla bakılırsa net kar azalırken, ROIC birebir kaldıysa, kardaki azalışın süreksiz olduğu düşünülebilir.


Firma Bedeli’nin Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kârı’na Oranı nedir? FD/FAVÖK nasıl hesaplanır?


static.wixstatic.com

Firma Pahası, piyasa pahasına net borcun eklenmesiyle bulunurken, FAVÖK de şirketin faiz, amortisman ve vergi öncesi karını gösterir. Ebitda da denilen FAVÖK, finansal alandaki şirketlerin değerlemesinde fazlaca gerçek bir kullanım olmazken, düşük olması şirketin ucuz olduğu manasına da gelir.


Bir uzmanlık eğitimi olmasa da en azından uzmanları dinlerken söylemiş olduklerini daha net anlayacaksınız ve en azından FK, FAVÖK, PD üzere şeyler gördüğünüzde şirkete dair bahsedilenlerin ne olduğunu bileceksiniz.


gifdb.com