Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası’nda dış siyaset gündemine ait soruları yanıtladı.
Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik süreçlerine ait, tüm müttefiklerin, Türkiye’nin NATO’nun genişlemesine yönelik verdiği dayanağı bildiklerini belirterek, şunları kaydetti:
“Ukrayna savaşından evvel tepelerde, dışişleri bakanları toplantılarında biz her vakit NATO’nun genişlemesinden yana hal aldık. Makedonya, Karadağ üzere ülkeler olurken de tıpkı biçimde destekledik lakin artık NATO’ya üye olmak isteyen iki ülkenin teröre verdikleri dayanaktan dolayı biz çekince koyduk ve Sayın Cumhurbaşkanı’mızın bilhassa yaptığı açıklamadan daha sonra bir taraftan NATO bir taraftan öteki müttefikler, bir taraftan da üye olmak isteyen iki ülke ile temaslarımız da devam ediyor. Bu temaslarımızda da niçin karşı olduğumuzu çok hoş biçimde açıklıyoruz. Örnekleriyle açıklıyoruz, fotoğraflarla açıklıyoruz görüntülerle açıklıyoruz. Herkes Türkiye’nin bu güvenlik kaygılarının yasal olduğunu söylüyor, kabul ediyor.”
İki ülkeden teknik bir heyetin Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ile bir toplantı yaptıklarını hatırlatan Çavuşoğlu, görüşmede iki ülke temsilcilerine Türkiye’nin beklentilerini açıkça söz eden bir yazılı dokümanın verildiğini kaydetti.
Çavuşoğlu, terör örgütlerinin bu iki ülkede yapılanmalarının ve faaliyetlerinin olduğunu aktararak, “Bu müzakereleri sürdürdüğümüz bir vakitte dahi bu terör örgütleri paçavralarıyla Türkiye aleyhine şovlarda bulunuyor. Avrupa Birliğinin (AB) de listesinde olan, NATO’nun listesinde olan bir terör örgütünün bu faaliyetlerine müsaade veriliyor. Öteki taraftan FETÖ’nün bu ülkelerde faaliyetleri var.” tabirini kullandı.
İki ülkenin, Türkiye’nin Suriye’de bir daha PKK/YPG’ye yönelik operasyonları sebebiyle, Türkiye’ye savunma sanayi mamüllerinde ihracat kısıtlaması getirdiklerini hatırlatan Çavuşoğlu, bu iki ülkenin güvenlik tasalarının yanında Türkiye’nin güvenlik kaygısını anlamaları gerektiğini vurguladı.
Çavuşoğlu, iki ülkenin terörle çaba kanunlarında değişiklik yapmaları gerektiğini belirterek, bu değişim sağlanmadıkça Türkiye’nin durumun değişmeyeceğini söylemiş oldu.
“Biz burada yazılı biçimde dokümanları verdik. Bu hükümetler değişebilir, yarın diğer hükümetler gelebilir, ‘Bizim bundan haberimiz yoktu’ diyebilir. Üye olduktan daha sonra tavırları değişebilir. O yüzden her şeyi yazılı veriyoruz, yazılı istiyoruz.” değerlendirmesinde bulunan Çavuşoğlu, iki ülkenin terör örgütlerine yönelik kanunlarını değiştirmeleri gerektiğinin altını çizdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in Türkiye’nin güvenlik telaşlarının karşılanması gerektiğini her seferinde gündeme getirdiğini lisana getiren Çavuşoğlu, Stoltenberg’in üç dışişleri bakanının bir ortaya gelmesi teklifinde bulunduğunu aktardı.
Fransa ve Almanya’nın Ankara büyükelçileri Bakanlığa çağrıldı
Çavuşoğlu, Almanya ve Fransa’da terör örgütleri paçavralarıyla yapılan aksiyonlara ait de şu biçimde dedi:
“Dün iki büyükelçiyi de Bakanlığa çağırdık ve reaksiyonumuzu gösterdik, sert biçimde uyardık. Misyonlarımız da o ülkelerde temaslarda bulundular. Ayrıyeten her iki ülkeye teröristlerin bu şovlarına müsaade verdikleri için notayı da dün büyükelçilerine verdik. Hem Almanya hem Fransa’nın büyükelçilerini arkadaşlarımız Bakanlığa çağırdı reaksiyonumuzu gösterdi birebir biçimde notayı da bu iki ülkeye verdik ve tekrar yinelanmaması gerektiğini de söylemiş olduk.”
NATO, İsveç ve Finlandiya’nın üyelik sürecini bir arada yürütmek istediklerini, iki ülke siyasetleri içinde farklılıkların olduğunu anlatan Çavuşoğlu, “Finlandiya’ya gorece olarak daha sıcak bakabiliriz fakat burada koşullar aşikâr bu kuralların her ikisinin de yerine getirmesi gerekiyor.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin durumun net olduğuna işaret ederek, Yunanistan’ın Makedonya’dan NATO’ya ve AB’ye üye olabilmesi için ismini değiştirme kaidesini hatırlattı.
Türkiye’nin memleketler arası arenada “Turkey” yerine “Türkiye” sözünün kullanmasına yönelik çalışmalara değinen Çavuşoğlu, “İletişim Başkanlığımızla birlikte, hoş bir çalışma yaptık, bunun hoş bir tabanını hazırladık. Gerek Birleşmiş Milletler (BM) de gerekse başka memleketler arası örgütlerde ve ülkelerde bunun artık ‘Türkiye’ olarak değiştiğini görmelerini sağladık.” dedi.
Çavuşoğlu, Türk Hava Yollarının “Hello Türkiye” kampanyasının 30 milyondan fazla kişi tarafınca görüldüğünü, BM ve başka memleketler arası örgütlere gönderecekleri mektupla artık öteki lisanlarda de “Türkiye” isminin nasıl yazılacağını göstereceklerini söylemiş oldu.
“Elimiz kolumuz bağlı kalacak değiliz”
Çavuşoğlu, Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK/YPG’nin denetimindeki bölgelere mümkün operasyonun diplomatik altyapısı hazırlıklarına ait sorusu üzerine, terör örgütünün her iki ülke için de tehdit olduğunu belirtti.
Suriye ortasından Türkiye’ye yönelik taarruzlar ve Türkiye’de terör hücumları olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Sonuçta bu bölgeleri terörden temizlememiz gerekiyor.” dedi.
Çavuşoğlu, 2019’da Barış Pınarı Harekatı’nı başlattıklarını ve Suriye ortasında kıymetli bir bölgeyi terörden temizlediklerini kaydederek, bölgede hala teröristler olduğunu tabir etti.
ABD ve Rusya’yla Ekim 2019’da bir mutabakata vardıklarını ve bu ülkelerin bölgedeki teröristleri temizleme kelamı verdiğini hatırlatan Çavuşoğlu, şu biçimde dedi:
“Bugüne kadar temizleme oldu mu? Hayır. Son vakit içinderda bu bölgede var olan teröristler, hem bu operasyon bölgelerimize yönelik ataklarını artırdı. Orada hem sivillere yönelik pazarlar, marketler, okullar, hastaneler, tıpkı vakitte güvenlik güçlerimize yönelik. Suriye’den Türkiye’ye yönelik ataklar da arttı. Bu tehdit bu akınlar artarak devam ederken biz elimiz kolumuz bağlı kalacak değiliz. Bu terör tehdidini içerde de dışarıda da Irak’ta da Suriye’de de nerede olursa olsun temizlemek bizim nazaranvimiz. Milletimize karşı vazifemiz. Bu ulusal güvenlik sorunu.” dedi.
“Bizim milletlerarası hukuktan kaynaklanan haklarımız var”
BM Kaidesi’nin 51. Maddesi’ne işaret eden Çavuşoğlu, “Bizim milletlerarası hukuktan kaynaklanan haklarımız var. Terör tehdidi, güvenlik tehdidi sonun öteki tarafında geldiği vakit buna göz yumacağız diye bir şey yok.” tabirini kullandı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin kelam konusu harekatlarının meşruiyetini ve münasebetlerini her yerde anlattıklarını söyleyerek, “kimi vakit telefon açanlar oluyor. ‘Ya bunu yapmasanız ne olur?’ İşte ABD’den bildiriler geliyor ya da söylüyorlar. Silk evvel yükümlülüğünü yerine getir.” halinde konuştu.
Türkiye’nin Suriye’nin kuzebir daha mümkün bir operasyon düzenlemesi konusunda bu ülkelerden bir telkinin gelip gelmediğinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, bu tarafta telkinler geldiğini aktardı.
Çavuşoğlu, PKK/YPG’nin bölücü ajandayı devam ettirebilmek için epeyce önemli baskıları olduğuna değinerek, PKK/YPG’nin her bakımdan bölgenin istikrarını bozduğunun altını çizdi.
“Bölge ülkeleri, Rus güçlerinin Suriye-Ürdün hudut bölgesinden çekildiğini söylüyor”
Ukrayna savaşı niçiniyle Rusya’nın Suriye’deki kimi askeri noktalardan çekilip çekilmediğine ait tespitlerinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, Rusya’nın bölgede kıymetli iki üssü olduğunu ve buralardaki mevcudiyetinin devam ettiğini söylemiş oldu.
Çavuşoğlu, öte yandan içeride birtakım bölgelerden diğer bölgelere gerçek kaydırma olduğunu gördüklerini tabir ederek, “Son görüştüğümüz bölge ülkeleri, Rus güçlerinin Suriye-Ürdün hudut bölgesinden çekildiğini, içeriye yanlışsız gittiğini söylüyor. Onun hatta öteki tesirleri de varmış. Bilhassa Ürdün’e yönelik uyuşturucu kaçakçılığı üzere olumsuz tesirlerini gördüğünü de söylüyorlar.” dedi.
Türkiye’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmadığı üzere yaptırımların Türkiye üzerinden bypass edilmesine de müsaade etmeyeceklerini kaydeden Çavuşoğlu, bu tavrı sürdürmeye devam edeceklerini belirtti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin, Rusya ve Ukrayna içinde inanç artırıcı tedbirler konusunda yardımcı olmak için çalıştığını da vurgulayarak, tahıl taşıyan gemilerin savaş bölgesinden çıkması önündeki pürüzlere değindi.
Engellerden birinin Odessa bölgesinde Ukrayna’nın denize yerleştirdiği mayınlar olduğunu söz eden Çavuşoğlu, bir ötekinin ise Rus gemilerine uygulanan sigorta alanında yaptırım ve milletlerarası limanlarda uygulanan hizmet sunmama durumu olduğunu kaydetti.
Mayınların teknik olarak 1-2 haftada temizlenebileceğini söyleyen Çavuşoğlu, “Ukrayna, buradan Rus savaş gemilerinin Odessa limanlarına girmesini istemiyor. Rusya da bu koridordan yük taşıyacak gemilerin Ukrayna’ya silah taşımasını istemiyor. Tüm bunlardan nasıl emin olacaklar? Bir kontrol sistemi da olması lazım. Dün akşam sayın (Vladimir) Putin’in de (Vladimir) Zelenskiy’nin de bu bahiste iş birliği yapabileceğini öğrenmiş olduk.” diye konuştu.
Türkiye’nin bu hususta Birleşmiş Milletler ile çalıştığını söz eden Çavuşoğlu, “BM’nin bir teklifi var. BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’dan oluşan dörtlü bir temas kümesi oluşturulması. Biz buna prensip olarak ‘evet’ dedik. Teknik seviyede bir toplantı gerçekleştirme fikri ortaya çıktı. çabucak hemen bu hususta tam bir mutabakat sağlanmış değil.” dedi.
Çavuşoğlu, Rusya ve Ukrayna’nın da prensipte bu hususta anlaştığını fakat bilgilerin hala müzakere edilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Lavrov 8 Haziran’da Türkiye’ye gelecek
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, birlikteinde bir heyetle 8 Haziran’da Karadeniz’de buğday problemini de kapsayan bir güvenlik koridorunun açılması konusunu görüşmek üzere Türkiye’ye geleceğini de belirten Çavuşoğlu, şunları söylemiş oldu:
“Lavrov 8’inde Türkiye’ye geliyor. Ukraynalılara da söylemiş olduk. Her vakit kapımız açık, yalnızca tek tarafla görüşüyoruz imajı vermek istemediğimizi (Ukrayna) Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba’ya söylemiş oldum. Askeri bir heyetle gelecek. Bu inançlı koridorun oluşması, gemilerin girip çıkması için neler yapılması gerekiyor, bizim Ulusal Savunma Bakanlığımız ve askerlerimiz, ilgili birimlerimizle oturacağız ve bunları teknik olarak görüşeceğiz.”
Bu mevzunun kıymetli olduğunu ve dünyada önemli kahırlar yaşandığını tabir eden Çavuşoğlu, Türkiye’nin de bu bahsin çözülmesinde kilit bir rol oynadığına vurgu yaptı.
Farklı ülkelerden mevkidaşlarını bu ve gelecek hafta Türkiye’de ağırlayacaklarını belirten Çavuşoğlu, “Cumhurbaşkanımız bize talimat verdi. Büsbütün bu hususa odaklanmamız gerektiğini söylemiş olduler. Gece-gündüz bu koridorun açılması için neler yapılması gerekiyor ona odaklanacağız. En kıymetli ve öncelikli bahis bu. Bu çözülürse iki ülke içinde kıymetli bir inanç artırıcı adım atılmış olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, dörtlü temas kümesinin oluşturulması, faaliyetlerin gözlemlenmesi ve kaygıların giderilmesi için bir merkezin kurulmasının da gündemde olduğunu deklare etti.
“(ABD) Kongrede F16’ların Türkiye’ye verilmesi konusunda bir eğilim var”
Çavuşoğlu, F-16 konusunda Türkiye-ABD askeri makamlarının görüştüğünü ve sürecin olumlu seyrettiğini söylemiş oldu.
ABD idaresinin de gerek Türkiye ile temaslarında gerekse kongreyle kendi içlerinde değişik kurumlarla temaslarında bu işe sıcak baktığını münasebetleriyle anlattığını kaydeden Çavuşoğlu, şu değerlendirmede bulundu:
“Önümüzdeki günlerde, askeri makamlar içinde varılacak teknik ayrıntılar konusunda mutabakatın vakit içindemasına bağlı. daha sonrasında resmi talep ayrıyeten ABD de kongreden de onay için başvuracak. Kongrede F16’ların Türkiye’ye verilmesi konusunda bir eğilim var, bir eğilimin olduğunu görüyoruz. F-35 doğal Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) yaptırımları kapsamında ve ilgili yasanın değişmesi gerekiyor kongrede. Biz de diyoruz ki, ya bizi buraya alın ya da bizim verdiğimiz para var, parayı iade edin. F-35 projenin ortaklarından bir tanesi Türkiye, 9 ortağından bir tanesi. Bu işin çözülmesi gerektiğini söylüyoruz. ABD ile stratejik bir sistem kurduk, bu sistem ABD’nin teklifiyle, ABD Lideri Joe Biden’ın teklifiyle, Cumhurbaşkanımızın da olur demesiyle kuruldu. Birinci bakan yardımcıları düzeyinde toplantıyı burada yaptık, bakan düzeyinde de New York’ta gerçekleştirdik. Bu düzeneğin da gayesi tüm bu meseleleri aşmak, çözmek.”
Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik süreçlerine ait, tüm müttefiklerin, Türkiye’nin NATO’nun genişlemesine yönelik verdiği dayanağı bildiklerini belirterek, şunları kaydetti:
“Ukrayna savaşından evvel tepelerde, dışişleri bakanları toplantılarında biz her vakit NATO’nun genişlemesinden yana hal aldık. Makedonya, Karadağ üzere ülkeler olurken de tıpkı biçimde destekledik lakin artık NATO’ya üye olmak isteyen iki ülkenin teröre verdikleri dayanaktan dolayı biz çekince koyduk ve Sayın Cumhurbaşkanı’mızın bilhassa yaptığı açıklamadan daha sonra bir taraftan NATO bir taraftan öteki müttefikler, bir taraftan da üye olmak isteyen iki ülke ile temaslarımız da devam ediyor. Bu temaslarımızda da niçin karşı olduğumuzu çok hoş biçimde açıklıyoruz. Örnekleriyle açıklıyoruz, fotoğraflarla açıklıyoruz görüntülerle açıklıyoruz. Herkes Türkiye’nin bu güvenlik kaygılarının yasal olduğunu söylüyor, kabul ediyor.”
İki ülkeden teknik bir heyetin Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ile bir toplantı yaptıklarını hatırlatan Çavuşoğlu, görüşmede iki ülke temsilcilerine Türkiye’nin beklentilerini açıkça söz eden bir yazılı dokümanın verildiğini kaydetti.
Çavuşoğlu, terör örgütlerinin bu iki ülkede yapılanmalarının ve faaliyetlerinin olduğunu aktararak, “Bu müzakereleri sürdürdüğümüz bir vakitte dahi bu terör örgütleri paçavralarıyla Türkiye aleyhine şovlarda bulunuyor. Avrupa Birliğinin (AB) de listesinde olan, NATO’nun listesinde olan bir terör örgütünün bu faaliyetlerine müsaade veriliyor. Öteki taraftan FETÖ’nün bu ülkelerde faaliyetleri var.” tabirini kullandı.
İki ülkenin, Türkiye’nin Suriye’de bir daha PKK/YPG’ye yönelik operasyonları sebebiyle, Türkiye’ye savunma sanayi mamüllerinde ihracat kısıtlaması getirdiklerini hatırlatan Çavuşoğlu, bu iki ülkenin güvenlik tasalarının yanında Türkiye’nin güvenlik kaygısını anlamaları gerektiğini vurguladı.
Çavuşoğlu, iki ülkenin terörle çaba kanunlarında değişiklik yapmaları gerektiğini belirterek, bu değişim sağlanmadıkça Türkiye’nin durumun değişmeyeceğini söylemiş oldu.
“Biz burada yazılı biçimde dokümanları verdik. Bu hükümetler değişebilir, yarın diğer hükümetler gelebilir, ‘Bizim bundan haberimiz yoktu’ diyebilir. Üye olduktan daha sonra tavırları değişebilir. O yüzden her şeyi yazılı veriyoruz, yazılı istiyoruz.” değerlendirmesinde bulunan Çavuşoğlu, iki ülkenin terör örgütlerine yönelik kanunlarını değiştirmeleri gerektiğinin altını çizdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in Türkiye’nin güvenlik telaşlarının karşılanması gerektiğini her seferinde gündeme getirdiğini lisana getiren Çavuşoğlu, Stoltenberg’in üç dışişleri bakanının bir ortaya gelmesi teklifinde bulunduğunu aktardı.
Fransa ve Almanya’nın Ankara büyükelçileri Bakanlığa çağrıldı
Çavuşoğlu, Almanya ve Fransa’da terör örgütleri paçavralarıyla yapılan aksiyonlara ait de şu biçimde dedi:
“Dün iki büyükelçiyi de Bakanlığa çağırdık ve reaksiyonumuzu gösterdik, sert biçimde uyardık. Misyonlarımız da o ülkelerde temaslarda bulundular. Ayrıyeten her iki ülkeye teröristlerin bu şovlarına müsaade verdikleri için notayı da dün büyükelçilerine verdik. Hem Almanya hem Fransa’nın büyükelçilerini arkadaşlarımız Bakanlığa çağırdı reaksiyonumuzu gösterdi birebir biçimde notayı da bu iki ülkeye verdik ve tekrar yinelanmaması gerektiğini de söylemiş olduk.”
NATO, İsveç ve Finlandiya’nın üyelik sürecini bir arada yürütmek istediklerini, iki ülke siyasetleri içinde farklılıkların olduğunu anlatan Çavuşoğlu, “Finlandiya’ya gorece olarak daha sıcak bakabiliriz fakat burada koşullar aşikâr bu kuralların her ikisinin de yerine getirmesi gerekiyor.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin durumun net olduğuna işaret ederek, Yunanistan’ın Makedonya’dan NATO’ya ve AB’ye üye olabilmesi için ismini değiştirme kaidesini hatırlattı.
Türkiye’nin memleketler arası arenada “Turkey” yerine “Türkiye” sözünün kullanmasına yönelik çalışmalara değinen Çavuşoğlu, “İletişim Başkanlığımızla birlikte, hoş bir çalışma yaptık, bunun hoş bir tabanını hazırladık. Gerek Birleşmiş Milletler (BM) de gerekse başka memleketler arası örgütlerde ve ülkelerde bunun artık ‘Türkiye’ olarak değiştiğini görmelerini sağladık.” dedi.
Çavuşoğlu, Türk Hava Yollarının “Hello Türkiye” kampanyasının 30 milyondan fazla kişi tarafınca görüldüğünü, BM ve başka memleketler arası örgütlere gönderecekleri mektupla artık öteki lisanlarda de “Türkiye” isminin nasıl yazılacağını göstereceklerini söylemiş oldu.
“Elimiz kolumuz bağlı kalacak değiliz”
Çavuşoğlu, Suriye’nin kuzeyinde terör örgütü PKK/YPG’nin denetimindeki bölgelere mümkün operasyonun diplomatik altyapısı hazırlıklarına ait sorusu üzerine, terör örgütünün her iki ülke için de tehdit olduğunu belirtti.
Suriye ortasından Türkiye’ye yönelik taarruzlar ve Türkiye’de terör hücumları olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Sonuçta bu bölgeleri terörden temizlememiz gerekiyor.” dedi.
Çavuşoğlu, 2019’da Barış Pınarı Harekatı’nı başlattıklarını ve Suriye ortasında kıymetli bir bölgeyi terörden temizlediklerini kaydederek, bölgede hala teröristler olduğunu tabir etti.
ABD ve Rusya’yla Ekim 2019’da bir mutabakata vardıklarını ve bu ülkelerin bölgedeki teröristleri temizleme kelamı verdiğini hatırlatan Çavuşoğlu, şu biçimde dedi:
“Bugüne kadar temizleme oldu mu? Hayır. Son vakit içinderda bu bölgede var olan teröristler, hem bu operasyon bölgelerimize yönelik ataklarını artırdı. Orada hem sivillere yönelik pazarlar, marketler, okullar, hastaneler, tıpkı vakitte güvenlik güçlerimize yönelik. Suriye’den Türkiye’ye yönelik ataklar da arttı. Bu tehdit bu akınlar artarak devam ederken biz elimiz kolumuz bağlı kalacak değiliz. Bu terör tehdidini içerde de dışarıda da Irak’ta da Suriye’de de nerede olursa olsun temizlemek bizim nazaranvimiz. Milletimize karşı vazifemiz. Bu ulusal güvenlik sorunu.” dedi.
“Bizim milletlerarası hukuktan kaynaklanan haklarımız var”
BM Kaidesi’nin 51. Maddesi’ne işaret eden Çavuşoğlu, “Bizim milletlerarası hukuktan kaynaklanan haklarımız var. Terör tehdidi, güvenlik tehdidi sonun öteki tarafında geldiği vakit buna göz yumacağız diye bir şey yok.” tabirini kullandı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin kelam konusu harekatlarının meşruiyetini ve münasebetlerini her yerde anlattıklarını söyleyerek, “kimi vakit telefon açanlar oluyor. ‘Ya bunu yapmasanız ne olur?’ İşte ABD’den bildiriler geliyor ya da söylüyorlar. Silk evvel yükümlülüğünü yerine getir.” halinde konuştu.
Türkiye’nin Suriye’nin kuzebir daha mümkün bir operasyon düzenlemesi konusunda bu ülkelerden bir telkinin gelip gelmediğinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, bu tarafta telkinler geldiğini aktardı.
Çavuşoğlu, PKK/YPG’nin bölücü ajandayı devam ettirebilmek için epeyce önemli baskıları olduğuna değinerek, PKK/YPG’nin her bakımdan bölgenin istikrarını bozduğunun altını çizdi.
“Bölge ülkeleri, Rus güçlerinin Suriye-Ürdün hudut bölgesinden çekildiğini söylüyor”
Ukrayna savaşı niçiniyle Rusya’nın Suriye’deki kimi askeri noktalardan çekilip çekilmediğine ait tespitlerinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, Rusya’nın bölgede kıymetli iki üssü olduğunu ve buralardaki mevcudiyetinin devam ettiğini söylemiş oldu.
Çavuşoğlu, öte yandan içeride birtakım bölgelerden diğer bölgelere gerçek kaydırma olduğunu gördüklerini tabir ederek, “Son görüştüğümüz bölge ülkeleri, Rus güçlerinin Suriye-Ürdün hudut bölgesinden çekildiğini, içeriye yanlışsız gittiğini söylüyor. Onun hatta öteki tesirleri de varmış. Bilhassa Ürdün’e yönelik uyuşturucu kaçakçılığı üzere olumsuz tesirlerini gördüğünü de söylüyorlar.” dedi.
Türkiye’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmadığı üzere yaptırımların Türkiye üzerinden bypass edilmesine de müsaade etmeyeceklerini kaydeden Çavuşoğlu, bu tavrı sürdürmeye devam edeceklerini belirtti.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin, Rusya ve Ukrayna içinde inanç artırıcı tedbirler konusunda yardımcı olmak için çalıştığını da vurgulayarak, tahıl taşıyan gemilerin savaş bölgesinden çıkması önündeki pürüzlere değindi.
Engellerden birinin Odessa bölgesinde Ukrayna’nın denize yerleştirdiği mayınlar olduğunu söz eden Çavuşoğlu, bir ötekinin ise Rus gemilerine uygulanan sigorta alanında yaptırım ve milletlerarası limanlarda uygulanan hizmet sunmama durumu olduğunu kaydetti.
Mayınların teknik olarak 1-2 haftada temizlenebileceğini söyleyen Çavuşoğlu, “Ukrayna, buradan Rus savaş gemilerinin Odessa limanlarına girmesini istemiyor. Rusya da bu koridordan yük taşıyacak gemilerin Ukrayna’ya silah taşımasını istemiyor. Tüm bunlardan nasıl emin olacaklar? Bir kontrol sistemi da olması lazım. Dün akşam sayın (Vladimir) Putin’in de (Vladimir) Zelenskiy’nin de bu bahiste iş birliği yapabileceğini öğrenmiş olduk.” diye konuştu.
Türkiye’nin bu hususta Birleşmiş Milletler ile çalıştığını söz eden Çavuşoğlu, “BM’nin bir teklifi var. BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’dan oluşan dörtlü bir temas kümesi oluşturulması. Biz buna prensip olarak ‘evet’ dedik. Teknik seviyede bir toplantı gerçekleştirme fikri ortaya çıktı. çabucak hemen bu hususta tam bir mutabakat sağlanmış değil.” dedi.
Çavuşoğlu, Rusya ve Ukrayna’nın da prensipte bu hususta anlaştığını fakat bilgilerin hala müzakere edilmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Lavrov 8 Haziran’da Türkiye’ye gelecek
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, birlikteinde bir heyetle 8 Haziran’da Karadeniz’de buğday problemini de kapsayan bir güvenlik koridorunun açılması konusunu görüşmek üzere Türkiye’ye geleceğini de belirten Çavuşoğlu, şunları söylemiş oldu:
“Lavrov 8’inde Türkiye’ye geliyor. Ukraynalılara da söylemiş olduk. Her vakit kapımız açık, yalnızca tek tarafla görüşüyoruz imajı vermek istemediğimizi (Ukrayna) Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba’ya söylemiş oldum. Askeri bir heyetle gelecek. Bu inançlı koridorun oluşması, gemilerin girip çıkması için neler yapılması gerekiyor, bizim Ulusal Savunma Bakanlığımız ve askerlerimiz, ilgili birimlerimizle oturacağız ve bunları teknik olarak görüşeceğiz.”
Bu mevzunun kıymetli olduğunu ve dünyada önemli kahırlar yaşandığını tabir eden Çavuşoğlu, Türkiye’nin de bu bahsin çözülmesinde kilit bir rol oynadığına vurgu yaptı.
Farklı ülkelerden mevkidaşlarını bu ve gelecek hafta Türkiye’de ağırlayacaklarını belirten Çavuşoğlu, “Cumhurbaşkanımız bize talimat verdi. Büsbütün bu hususa odaklanmamız gerektiğini söylemiş olduler. Gece-gündüz bu koridorun açılması için neler yapılması gerekiyor ona odaklanacağız. En kıymetli ve öncelikli bahis bu. Bu çözülürse iki ülke içinde kıymetli bir inanç artırıcı adım atılmış olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, dörtlü temas kümesinin oluşturulması, faaliyetlerin gözlemlenmesi ve kaygıların giderilmesi için bir merkezin kurulmasının da gündemde olduğunu deklare etti.
“(ABD) Kongrede F16’ların Türkiye’ye verilmesi konusunda bir eğilim var”
Çavuşoğlu, F-16 konusunda Türkiye-ABD askeri makamlarının görüştüğünü ve sürecin olumlu seyrettiğini söylemiş oldu.
ABD idaresinin de gerek Türkiye ile temaslarında gerekse kongreyle kendi içlerinde değişik kurumlarla temaslarında bu işe sıcak baktığını münasebetleriyle anlattığını kaydeden Çavuşoğlu, şu değerlendirmede bulundu:
“Önümüzdeki günlerde, askeri makamlar içinde varılacak teknik ayrıntılar konusunda mutabakatın vakit içindemasına bağlı. daha sonrasında resmi talep ayrıyeten ABD de kongreden de onay için başvuracak. Kongrede F16’ların Türkiye’ye verilmesi konusunda bir eğilim var, bir eğilimin olduğunu görüyoruz. F-35 doğal Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) yaptırımları kapsamında ve ilgili yasanın değişmesi gerekiyor kongrede. Biz de diyoruz ki, ya bizi buraya alın ya da bizim verdiğimiz para var, parayı iade edin. F-35 projenin ortaklarından bir tanesi Türkiye, 9 ortağından bir tanesi. Bu işin çözülmesi gerektiğini söylüyoruz. ABD ile stratejik bir sistem kurduk, bu sistem ABD’nin teklifiyle, ABD Lideri Joe Biden’ın teklifiyle, Cumhurbaşkanımızın da olur demesiyle kuruldu. Birinci bakan yardımcıları düzeyinde toplantıyı burada yaptık, bakan düzeyinde de New York’ta gerçekleştirdik. Bu düzeneğin da gayesi tüm bu meseleleri aşmak, çözmek.”