Ebeveynler ekseriyetle okul öncesinde çocukların eğitimlerini nasıl destekleyeceklerini merak ederler. Bir insanın temel maharetlerinden olan okuryazarlık bilgisi, hayat uzunluğu devam edecektir. Bunu desteklemek isteyen ebeveynler, çocukları bu istikamette desteklemek ve heveslendirmek isteyecektir. İşte erken okuryazarlık maharetleri nelerdir? Erken okuryazarlık maharetleri nasıl desteklenir?
Çocuklarının okul ve meslek hayatında başarılı olmasını isteyen ebeveynler, çocukların okula başlamadan evvel ne yapması gerektiğine ait bilgi arayışına girerler. Yaz dönemin da başlamasıyla, çocuklara ayrılan vaktinde daha bol sayıldığı bu günlerde ebeveynler çocuklarına erken okuryazarlık hüneri kazandırmak için kolları sıvamış durumda. Erken okuryazarlık mahareti, çocuğu hem yaşıtlarının önüne koyarken tıpkı vakitte beyin işlev ve psiko-motor faaliyetlerinin hızlanmasına imkan sağlamaktadır.
okur müelliflik becerileri
ERKEN OKURYAZARLIK HÜNERLERİ NELERDİR?
Erken okuryazarlık hüneri, okul öncesi devirde çocukların okuma yazma marifeti kazanmadan evvel bu farkındalığa erişmesi manasına gelmektedir. Bir öteki deyişle erken okur müelliflik, direk okuma ve yazmaya başlamak ismi altında değildir. Çocuğun okuma ve yazmaya başlamadan bu şuuru ve işlevi kullanabilme yetisini sağlamayı amaçlamaktadır. Erken okuryazarlık marifetleri kimi bileşenlerden meydana gelir. Bunlar;
1- Yazı yazma ve yazı farkındalığı
2- Sesbilgisel farkındalık
3- Alfabe ve harf bilgisi
4- Sözcük bilgisi ve dinlediğini anlama
yazı farkındalığı
1 – YAZI YAZMA VE YAZI FARKINDALIĞI
Çevredeki yazıları, sembollerin grafiklerin ayırt edilebilmesi ve anlamlandırılabilmesi, logo ve yazı içindeki farkı ayırt etmesi manasına gelmektedir. Çocuğun kitabı nasıl tutacağını bilmesi, kitabın başlığını göstermesi, yazının hangi istikamete ilerlediğini bilebilmesi bu marifete sahip olduğunu manasına gelmektedir. Bu hünerin gelişmesi için çoğunlukla etkinlikler yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, çocukların okuma yazma konusunda desteklenmesi ve ailecek kitap okunmasının idol seçiminde kıymetli olacağını vurguladı.
ses bilgisel farkındalık
2 – SESBİLGİSEL FARKINDALIK
Seslerin tanınması ve sesler içinde farkların ayırt edilebilmesi, ses ve hecelerin birleştirilip değiştirilebilmesi yetisidir. Erken periyotta kazanılan fonolojik farkındalık hünerleri ilerleyen vakitte okuma başarısı üzerinde değerli bir tesire sahiptir. Bunu desteklemek içinse okunan kitabın taklidi yapılabilir, ismi hecelenerek söylenebilir ve aşikâr başlı söz ve ses kümeleri duyması ve anlaması için daima yine edilebilmektedir.
alfabe ve harf bilgisi
3 – ALFABE VE HARF BİLGİSİ
Harfler ve sesler içindeki irtibatın algılanması, çocuğun harfleri gördükçe seslerini bilmesi ve konuştuğunda hangi harflerle konuştuğunu anlayabilme yetisidir. Bunun gelişimi için en evvel sesli harfler tanıtılmalı ve daha sonrasında sessiz harflerin gerçek çıkışlarına dikkat edilerek daima yeniden edilmesi gerekmektedir.
sözcük ve dinlediğini manaya farkındalığı
4 – SÖZCÜK BİLGİSİ VE DİNLEDİĞİNİ ANLAMA
Yazma, okuma, dinleme ve konuşma sırasındaki anlaşılan sözlerin tamamını kapsar. Çocuğun duyduğu sözleri manaları ile eşleştirebilmesi söz edinimini kolaylaştırmaktadır. Dinleme ve konuşma faaliyetleri, çocukların sözcük ve cümle ile ilgili farkındalık kazanmalarına imkan sağlar ve erken okuryazarlık maharetlerinin gelişmenine imkân tanımaktadır.
erken okuryazarlık hüneri kazandırma
EVDE ERKEN OKURYAZARLIK NASIL DESTEKLENİR?
Çocuklarının okul ve meslek hayatında başarılı olmasını isteyen ebeveynler, çocukların okula başlamadan evvel ne yapması gerektiğine ait bilgi arayışına girerler. Yaz dönemin da başlamasıyla, çocuklara ayrılan vaktinde daha bol sayıldığı bu günlerde ebeveynler çocuklarına erken okuryazarlık hüneri kazandırmak için kolları sıvamış durumda. Erken okuryazarlık mahareti, çocuğu hem yaşıtlarının önüne koyarken tıpkı vakitte beyin işlev ve psiko-motor faaliyetlerinin hızlanmasına imkan sağlamaktadır.
okur müelliflik becerileri
ERKEN OKURYAZARLIK HÜNERLERİ NELERDİR?
Erken okuryazarlık hüneri, okul öncesi devirde çocukların okuma yazma marifeti kazanmadan evvel bu farkındalığa erişmesi manasına gelmektedir. Bir öteki deyişle erken okur müelliflik, direk okuma ve yazmaya başlamak ismi altında değildir. Çocuğun okuma ve yazmaya başlamadan bu şuuru ve işlevi kullanabilme yetisini sağlamayı amaçlamaktadır. Erken okuryazarlık marifetleri kimi bileşenlerden meydana gelir. Bunlar;
1- Yazı yazma ve yazı farkındalığı
2- Sesbilgisel farkındalık
3- Alfabe ve harf bilgisi
4- Sözcük bilgisi ve dinlediğini anlama
yazı farkındalığı
1 – YAZI YAZMA VE YAZI FARKINDALIĞI
Çevredeki yazıları, sembollerin grafiklerin ayırt edilebilmesi ve anlamlandırılabilmesi, logo ve yazı içindeki farkı ayırt etmesi manasına gelmektedir. Çocuğun kitabı nasıl tutacağını bilmesi, kitabın başlığını göstermesi, yazının hangi istikamete ilerlediğini bilebilmesi bu marifete sahip olduğunu manasına gelmektedir. Bu hünerin gelişmesi için çoğunlukla etkinlikler yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, çocukların okuma yazma konusunda desteklenmesi ve ailecek kitap okunmasının idol seçiminde kıymetli olacağını vurguladı.
ses bilgisel farkındalık
2 – SESBİLGİSEL FARKINDALIK
Seslerin tanınması ve sesler içinde farkların ayırt edilebilmesi, ses ve hecelerin birleştirilip değiştirilebilmesi yetisidir. Erken periyotta kazanılan fonolojik farkındalık hünerleri ilerleyen vakitte okuma başarısı üzerinde değerli bir tesire sahiptir. Bunu desteklemek içinse okunan kitabın taklidi yapılabilir, ismi hecelenerek söylenebilir ve aşikâr başlı söz ve ses kümeleri duyması ve anlaması için daima yine edilebilmektedir.
alfabe ve harf bilgisi
3 – ALFABE VE HARF BİLGİSİ
Harfler ve sesler içindeki irtibatın algılanması, çocuğun harfleri gördükçe seslerini bilmesi ve konuştuğunda hangi harflerle konuştuğunu anlayabilme yetisidir. Bunun gelişimi için en evvel sesli harfler tanıtılmalı ve daha sonrasında sessiz harflerin gerçek çıkışlarına dikkat edilerek daima yeniden edilmesi gerekmektedir.
sözcük ve dinlediğini manaya farkındalığı
4 – SÖZCÜK BİLGİSİ VE DİNLEDİĞİNİ ANLAMA
Yazma, okuma, dinleme ve konuşma sırasındaki anlaşılan sözlerin tamamını kapsar. Çocuğun duyduğu sözleri manaları ile eşleştirebilmesi söz edinimini kolaylaştırmaktadır. Dinleme ve konuşma faaliyetleri, çocukların sözcük ve cümle ile ilgili farkındalık kazanmalarına imkan sağlar ve erken okuryazarlık maharetlerinin gelişmenine imkân tanımaktadır.
erken okuryazarlık hüneri kazandırma
EVDE ERKEN OKURYAZARLIK NASIL DESTEKLENİR?
- En başta büsbütün eğlenceli çocuk aklıyla hareket etmeniz gerektiğini asla unutmayın. Tiyatral bir biçimde ebeveynlerin öğrettiği bilgiler çocukların hem aklında daha fazla kalacak , birebir vakitte okuma yazma için onları daha fazla heveslendirecektir. Bu hususta dijital öğretmenlerden yararlanabilir ve süratle gelişen teknolojinin çevrelediği bugünlerimizde, çocuğunuza faydalı olacak etkinlikler gerçekleştirebilirsiniz.
- Küçük çocuklar için tekerlemeler hem dikkat alımlı tıpkı vakitte erken çocukluk eğitiminde yararlıdır. Ayrıyeten çocuğunuzun duyduğu lisan ölçüsünü çoğaltmak için internet üzerinden farklı lisanlarda de tekerleme ve müzikler dinletebilir, onunda söylemeye çalışabilirsiniz.
- Evde sesli okumanın alışkanlık haline getirilmesi gerektiğini belirten uzmanlar bu sayede okuma yazma eğitimini ve rutin ömür tertibine rahat adapte olabileceklerini belirtti.
- Asla zorlamayın. Şayet kitabı getirdiniz ve istemediyse, geri gdolayın. daha sonra yine getirin. O sıralarda sizin de elinizde kitap olsun ve gülümseyip, odaklanmayı ihmal etmeyin. Çocuk için merak uyandırıcı hale geldiğinde o kitabı kendi almak isteyecektir.