Hayal kuramamanın kökünde yargı sorunu var

Seren

Global Mod
Global Mod
Hasan KUŞ

DÜNYA gazetesi ve Daha Yeterli Yargı Derneği işbirliği ile düzenlenen “Ekonomi ve Hukuk Buluşmaları” toplantı serisinin altıncısı “Yenilik, Kalite ve Marka için A’dan Z’ye Türk Yargı Reformu” başlığıyla İstanbul’da yapıldı. Moda ve Hazır Giysi Federasyonu (MHGF) mesken sahipliğinde, Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi (BOSB) Rapsodi Çorap Fabrikası’nda düzenlenen aktifliğin moderatörlüğünü DÜNYA Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ gerçekleştirdi.

Hazır giysi ve dokuma bölümlerinde iş dünyasının problemleri ve beklentileri ile hukuk ve yargı konusunda yapılması gerekenlerin tartışıldığı aktifliğe; Moda ve Hazır Giysi Federasyonu (MHGF) Lideri Hüseyin Öztürk, Daha Düzgün Yargı Derneği Lideri Av. Mehmet Gün ve Daha Güzel Yargı Genel Sekreteri Meral Tuğçe Özbilen konuşmacı olarak katıldı.

“TÜRKİYE’NİN, İLERİ REFAH DÜZEYİNE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ YOLUYLA TAŞINACAĞINA İNANIYORUZ”

MERAL TUĞÇE ÖZBİLEN/DAHA UYGUN YARGI DERNEĞİ GENEL SEKRETERİ


Daha Düzgün Yargı Derneği Genel Sekreteri Meral Tuğçe Özbilen, derneği faaliyetlerini anlattığı açılış konuşmasında, siyaseten tarafsız bir fikir kuruluşu olduklarını kaydetti. Özbilen, “Türkiye’nin ileri refah düzeyine, hukukun üstünlüğü ve tarafsız yargı yoluyla taşınacağına inanan Daha Düzgün Yargı Derneği, mesleğinde ileri gelen hukukçulardan, iş dünyası temsilcilerinden, fikir başkanlarından ve akademisyenlerden oluşan üyeleriyle Türkiye’yi ileri refah düzeyine yargıyı düzgünleştirme yoluyla ulaşılmasını sağlamak için çalışmalarını sürdürüyor” dedi.

HUKUK VE İTİMADIN ZAYIFLAMASI, İHRACAT ÜNİTE FİYATLARINA DAHİ YANSIYOR

HÜSEYİN ÖZTÜRK/MHGF BAŞKANI


Temsil ettiği Moda ve Hazır Giysi Federasyonu’nun (MHGF), 10 binin üzerinde üye sanayicisi ile deri, deri konfeksiyonu, dokuma, hazır giysi ve modayı kapsayan bölgesel ve sektörel 33 derneğin çatı örgütü olduğunu anlatan Hüseyin Öztürk, kesimin, bilhassa COVID-19 periyodunda kıymetini bir defa daha gösterdiğini söylemiş oldu. Öztürk şöyleki konuştu: “Biroldukça dal ekonomik soruna girerken biz pandemide hijyenle, maskeyle, medikalle, ötürüsıyla da sıhhatle ilgili herkese siper olan bir dal olduk. Ayrıyeten dokumacılık ve hazır giysi ihracat odaklı bir bölüm olarak da öne çıkıyor. Gelinlik ve ağabeye üzere katma bedelli bir alanımız var. Bu, Türkiye’deki bütün ihracat kilogram ünitelerinin hayli üzerinde seyrediyor. Bugün abiyede 80-100 dolarlık, gelinlikte de 200-250 dolarlık kilogram ünite fiyatına ulaşılabiyor. Öteki taraftan istihdamda 3 değerli dal var. Tarım, turizm ve hazır giysi. Bunun ortasında iki tanesi part time’dır. Hazır giysi fulltime çalışan bir kesimdir. Avrupa’da alıcı kümesinde Afrika’ya gidin 1 hafta tatil yapın denilse kişi güvenlik konusunda bir gün tatil yapmaya gitmez. Tıpkı teklifi Türkiye için yapsanız, imkanı var ise 1 ay bile kalır. Ancak iş yatırım yapmaya, para vermeye geldiği vakit Avrupa bize 1 lirayı yüzde 9 ile veriyor. Afrika’ya ise yüzde 4,5 ile veriyor. Bunun bizi ne kadar olumsuz tarafta etkileyen bir faktör olduğunu görüyoruz. Türkiye’deki enflasyon endeksine baktığımızda son 2003-2019 yılları içinde 16 yılda Türkiye’de fiyat artışı yüzde 799 iken, hazır giyside 317’de kalmış. Baktığımız vakit hazır giysinin 7 yıl evvelki ortalama kilogram ünite fiyatı bütün ihracatında 21 dolar, Avrupa ihracatında 23 Euro’lardayken bugün 14,5 dolarlara düşülüyor.

Hukuk ve inanç zayıfladıkça ithalat yapan ülkelerin Türkiye’ye bakış açıları değişiyor, bunun da gönderdiğimiz malların kilogram ünite fiyatına inanılmaz derecede yansıyan bir yanı oldu. ötürüsıyla pahalı düşünürlerin de söylemiş olduği üzere, bir ülkenin ayakta kalması 3 temel başlığa bağlıdır. Eğitim, üretim ve hukuk. Biz üretimde direniyoruz.”

15 yıl evvel kelamla borçlanırdık, bugün evrakla borçlanamıyoruz

Yatırımcının, itimat sorunu yüzünden yatırım yapmaktan uzaklaştığını kaydeden Öztürk, şöyleki devam etti: “Bundan 15 yıl evvel biz kelamla önemli borçlanırdık. Bugün ise evrakla borçlanamıyoruz. Bunların hepsinin hukukla bir teması var. Biz manevi inancı, dokümanlı inanç haline daha getiremedik. Başka taraftan biz hayatımızı kesim parça yaşıyoruz, fakat bütün olarak bakıyoruz. İş ömrü, hukuk ömrü, eğitim hayatı farklı üzere yaşansa da fotoğrafın büyüğüne baktığımızda huzur, memnunluk, barış, sevgi ve kalkınma o bütünün içerisindedir. Bunları birbirinden ayıramayız. Bu taraftan baktığımda hukuk bizi hayli yaralamıştır diye düşünüyorum.”

REFAHI ARTIRMAK İÇİN DAHA GÜZEL YARGIYA VE ISLAHATA MUHTAÇLIĞIMIZ VAR

HAKAN GÜLDAĞ/DÜNYA GAZETESİ ÜST YÖNETİCİSİ


Oturumun moderatörlüğünü yapan DÜNYA Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ, Türkiye’nin lig atlayarak arzulanan düzeye çıkmasının lakin hukukun üstünlüğüyle olacağını söylemiş oldu. Güldağ şu biçimde konuştu: “Daha fazla refah için daha uygun hukuka daha düzgün yargıya ve ıslahata gereksinimimiz var. Biz de bunun için yola çıktık. Bursa, İzmir, Denizli, Mersin üzere birfazlaca vilayette toplantılarımızı yaptık. 22 Anadolu kentinde de bu toplantıları sürdüreceğiz. Şu anda Türkiye’nin CDS primi 700’lerde dolaşıyor. Türkiye’yi hayli daha düşük risk primine sahip ülkelerle kıyasladığınız vakit onlardan geri kalır yanı yok. Canlılık olarak da ihracat olarak da onlardan yeterli durumdayız. Lakin bütün bu ihracatı ve ekonomik faaliyetleri daha da geliştirmek için hayli tasarrufl arı olan bir ülke değiliz. Dışarıdan ucuza borçlanmamız gerekiyor. Fakat bu tabloda neyle karşı karşıya kalıyorsunuz. CDS priminiz 700. ötürüsıyla size dolar ve Euro bazında yüzde 9’un altında borçlanma yapmıyorlar. Güney Afrika’nın iktisadı de şu anda dert çekiyor, ihracatı da bizim kadar değil. Lakin CDS puanları 300’ün altında olduğu için Türkiye 9’dan borçalanırken, Güney Afrika yüzde 4,5’ten borçlanabiliyor. İtimat problemi her alana nüfuz eden bir durum.”

TEHLİKENİN FARKINDA MIYIZ? OBURLARININ FABRİKASIYIZ

AV. MEHMET GÜN/DAHA UYGUN YARGI DERNEĞİ BAŞKANI


“Aynı girdileri kullanarak üretilen bir malın kıymetini aynısından farklılaştıran şeyin hayal olduğunu” tabir eden Daha Âlâ Yargı Derneği Genel Lideri Av. Ahmet Gün, “Hammadde, orta husus, güç, personellik, idare, tanıtım ve pazarlama faaliyetleri masrafları bir ülkeden başkasına pek az farklılık gösterir. Mikro ve makro düzeyde âlâ yahut makus idare, bu kalemlerin maliyetlerini azaltabilir, satış pahasını yükseltebilir, bunlar da bakılırsace küçük farklar yaratılabilir. Lakin bu, rekabette öne geçebilmek ve yüksek katma bedel ortaya çıkarmak için kâfi değildir. Rekabet gücü kazandıran ve yüksek katma kıymet elde etmeyi sağlayan ögeler, yenilikçilik, tasarım ve markadır. Yani hayata geçirilmiş olan hayallerdir” formunda konuştu.

“Tehlikenin farkında mıyız?” diye soran Gün, kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Fabrikalarımız ve üretim tesislerimiz öbürleri için üretim yapıyor, yani oburlarının fabrikasıyız. Depolarımız, antrepolarımız öbürleri için üretilmiş, diğerlerinin üretip bize sattığı malların deposu, yani diğerlerinin deposuyuz. Yediğimiz, içtiğimiz, giyinip kuşandığımız şeyler oburlarının tasarımı, diğerlerinin markası, yani oburlarının mallarını sattığı 85 milyonluk büyük bir pazarız. Moda ve hazır giysi kesiminde kendi hayalimizi niye kurmuyor, niye gerçekleştirmiyor, gözünü bize dikmiş olan ülkelerde kendi bayrağımızı gururla dalgalandırmıyoruz. Oburlarının hayal edip tasarladığı ve gerçekleştirdiği şeyleri taklit etmeyi bırakmalı, yeni ve özgün hayaller kurmalı, özgün ve farklı eserler tasarlamalı, üretmeli ve insanların hayallerine hitap etmeliyiz. çabucak hemen dikilmemiş bir elbiseyi astronomik fiyata satabilmeliyiz. İsteyen de istediği biçimde gibir dahabilmeli. Bütün bunların, hayal kuramamamızın kökeninde yargı sorunu var.” Türkiye’deki demokrasiyi “orta seviye” olarak tanımlayan Mehmet Gün, bu durumun yıllardır orta gelir düzeyini aşamamaya niye olduğunu belirterek şöyleki dedi: “Ekonominin bir ileri bir geri gitmesinin, yıllar boyunca tırnakla kazınarak elde edilen muvaffakiyetlerin bir çırpıda yok olmasının sebebi, Türkiye’de hiç bir vakit özgür olamamış yargıdır. Yargının siyasete bağımlı ve kesin bir vesayet altında tutulması, kendi kendimize kurmuş olduğumuz bir kapandır. Türkiye bu kapanı kırmakta epeyce geç kalmış, bunun cezasını da senelerdan beri çekmekte ve büyük bedeller ödemektedir. Türkiye yargıyı A’dan Z’ye reforme etmek, kaliteli hizmet verir, şeffaf, hesap verir ve hukukun üstünlüğüne en yüksek derecede riayet eder, tam bağımsızlığını hak eder ve koruyabilir bir yapıya kavuşturmak ve hukukun üstünlüğü ile kusursuz adaleti tecelli ettirebilir hale getirmek zorundadır.

DAHA UYGUN YARGI DERNEĞİ’NDEN 9 ISLAHAT ÖNERİSİ

  1. Hakimler Savcılar Kurulu’nu, toplumun tüm bölümlerini temsil eden, hiçbir kişi, küme yahut koalisyonun tesir edemeyeceği, tam bağımsız hale dönüştürmek. Kaliteli yargı hizmeti üretimine odaklanan düzenleyici bir kurum olarak Adalet Yüksek Kurumu oluşturmak ve bu kurumu tüm paydaşlarla daima olarak danışan ve tavsiyeler oluşturan Daimî Hukuk Şûrası ile güçlendirmek.
  2. Yargının yönetimiyle ilgili, Adalet Yüksek Kurumu kararları da dahil her türlü karar ve süreci aktif yargısal kontrole açmak ve bu gayeyle yargı hususlarında uzmanlaşmış Adalet Yüksek Mahkemesi oluşturmak.
  3. Anayasa Mahkemesi’nin daire sayısını 3’e çıkarmak, üye sayısını 15’ten 30’a yükseltmek, seç imlerini kamuoyunun iştirakine açık, şeffaf ve yargı kontrole tabi tutarak kapasitesini artırmak ve siyaseten tarafsızlığını geliştirmek.
  4. Hukuk mesleklerinin her biri için, idareleri yalnızca meslek mensupları tarafınca seçilen, tam bağımsız yargısal meslek kuruluşları oluşturmak ve bu kuruluşları anayasa ile teminat altına almak.
  5. Yargı vazifelerine kabul ve atamalarında tam liyakati sağlamak; yargı üst organlarına, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danış tay üyeliklerine adaylık ve atamalarda kamuoyunu dahil ederek tam şeffaflığı, seçme ve atama kararlarını gerekçeli açık oya tabi tutup bütün evreleri yargı kontrolüne tabi kılarak tam hesapverirliği sağlamak.
  6. Ahi geleneğinin özüne uygun olarak yeknesak hukuk meslekleri kariyer planı oluşturmak ve insan kaynaklarını muhtaçlığa uygun olarak geliştirip liyakat temelli olarak kıymetlendirmek.
  7. Yargı hizmet ünitelerini, mahkemeleri ve insan kaynaklarını 26 kalkınma bölgesi bazında optimum biçimde dağıtmak, uzmanlıkları merkezlerde ağırlaştırırken hizmeti halkın ayağına götürmek.
  8. Uyuşmazlıkları erken etapta tespit ederek yargının iş yükünü öncesinden kestirmek, yargı kaynaklarını ileriye yönelik planlamak, çağdaş uyuşmazlık idare yöntemleri ve dava öncesi dürüst ifşa ve ibraz kurallarıyla sulh ve uzlaşmayı teşvik etmek, buna karşın yargıya intikal eden en karmaşık davaları en geç üç-dört ay ortasında sonlandırmak.
  9. Herkese karşı hukukun üstünlüğü için kamu nazaranvlilerinin hatalarında idari amirlerinin ve kendi kuruluşlarının soruşturma müsaadesi vermesi kuralını ilga etmek; dokunulmazlıkları hukuk yoluyla güçlendirmek, yasama dokunulmazlığına sahip olanların soruşturmasında Adalet Yüksek Mahkemesi’ni (AYK) münhasıran yetkili kılmak ve siyasi kararla dokunulmazlık kaldırılmasını ilga etmek; yargı ve kamu üst-düzey nazaranvlilerinin cürümlerinin soruşturmasını münhasıran AYK’ye vermek.