CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, İstanbul’da Maltepe İktisat Forumu’na katıldı.
Kılıçdaroğlu burada yaptığı konuşmada şunları kaydetti:
“Sorunları bir arada ve birlikte aşmak zorundayız. Problemleri aşarken; bilimi, aklı, mantığı, uygulamaları, dünyayı düzgün sorgulamak zorundayız. Değerli olan biz bu problemleri nasıl aşacağız? Neler yaparsak biz bu sıkıntıları rahatlıkla aşabiliriz? İktisatta önemli bozulma olduğunu biliyoruz. Bütçe açığımız, dış ticaret açığımız, işsizliğimiz, hayat pahalılığı var. Üç temel adımdan ya da kuraldan kelam ediyoruz. ‘Yeni takımlar, yeni kurallar, yeni kurumlar’ diyoruz. Biz bu üç adımı atarsak değerli sonuçlar elde etme konusunda değerli bir merhaleyi aşmış, yakalamış olacağız.
Yeni takımlardan kastımız, devlette liyakatin olmasıdır. Yani işi ehline teslim etmektir. Şayet siz, Merkez Bankası idaresine yahut rastgele bir idare konseyi üyeliğine bir arkeoloğu atarsanız; bu olmaz. Banka idare heyetine bir sporcuyu, güreşçiyi atarsanız, bu olmaz. Her bir kişinin bilgisi, birikimi, yükü kendi alanında olursa o kendini hissettirebilir. Yeni takımlardan kastettiğimiz, devletin bir daha yapılanmasında liyakat sisteminin yani işi ehline teslim etmenin kural olarak benimsenmesidir. Bu kuralı uygulamada, maddelerde hayata geçirmemiz lazım. Bugün; devlette, bürokraside var olan çürümenin, yozlaşmanın temel sebebi liyakat sisteminin yok edilmesidir. Bilgiye, birikime değil yani işi yapana değil; yalnızca belirli bir bireye sadakatten yola çıkarak aşikâr şahısları belirli takımlara taşırsanız, sonuç bugünkü yozlaşma tablosunu önümüze çıkarır. Buradan kurtulmamız lazım.
“Devletin saydam olması lazım”
Yeni kurallardan kastettiğimiz, bir; devletin saydam olması lazım. Ben vergi ödüyorsam, vergilerin nereye harcandığını bilmem lazım. Bugün adeta bürokrasi kapalı bir kutu üzere. Soruyoruz, kent hastanelerini kaça yaptınız? ‘Ticari sır.’ Yolu, köprüyü kaça yaptınız? ‘Ticari sır.’ Kardeşim parasını ben ödüyorsam nasıl ticari sır oluyor? Devlet idaresinde şeffaflık, temel kurallardan birisi. İkinci kural, siyasette hesap verilebilirlik. Siyasetçi şayet devleti, bürokrasiyi yönetmeye kalkıyorsa mutlaka hesap vermesi lazım. Hesap vermenin onurunu yaşaması lazım, siyasetçinin. Burada iki temel kuralımız var. Birisi; bizim hem İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi’nde, tıpkı vakitte Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem modelini açıklarken söz ettik. Kesin Hesap Komitesi. Yani harcanan bütçenin, harcandıktan daha sonra paranın nereye harcandığını gösteren yasanın ismine kesin hesap kanunu diyoruz. Kesin hesap kanunu, parlamentoda epeyce tartışılmaz, daima geleceğin bütçesi tartışılır. halbuki; paranın nereye harcandığını, maksatların ulaşılıp ulaşılmadığını, kesin hesap kanunu belirler. Kesin Hesap Komitesi kuracağız, Plan ve Bütçe Komitesi haricinde; lideri ana muhalefet partisinden olacak, yürütme organı parlamentoda, yaptığı harcamaların hesabını muhalefete verecek. Bu tahminen AB uygulamalarında da bir birinci olacak. Temel sebebi, yürütme organının yaptığı harcamalar ötürüsıyla yasama organına hesap verebileceğini bilmesidir. Komitede, yani uzmanların da bulunduğu bir kurulda; yürütme organının yasama organına hesap vermesidir. Bu komitenin bir diğer değeri; ‘Ben nasıl olsa hesap vereceğim’ diyecek ilgili bakan, bürokratlar da orada hazır olacaklar, mutlaka yolsuzlukların önlenmesi konusunda da kıymetli kilometre taşıdır, Kesin Hesap Kurulu. İkincisi, Sayıştay. Milletlerarası kurallara bakılırsa kontrol yaparsa bu biçimde sağlıklı raporlar TBMM’ye gelmiş olur. Biz, Sayıştay’ın da yapısını değiştirerek, Memleketler arası Sayıştaylar Birliği’nin öngördüğü temel kurallara göre Sayıştay’ın kontrol yapmasını sağlayacağız. Bunun raporları da parlamentoya gelecek. Üçüncüsü, israf. Yürütme organı, en doruktan başlayarak bir genelge çıkaracak. İsrafın muhakkak yasaklandığını önnazarann kuralları, bürokrasiye duyuracak. İsraf konusunda yürütme organının hassas olmasının temel sebebi, siyasetçi ile vatandaş içindeki inancı inşa etmektir. Ben vergi veriyorum, lakin benim vergimi harcayan yürütme organı dikkatli davranıyor, israfı engelliyor. O inancı sağlamış olacağız. Dördüncüsü, Siyasi Ahlak Kanunu. Artık siyasetin de yozlaşma zincirini kırması lazım. Siyasetin ahlaklı, faziletli, hesap verilebilir pozisyonda olması lazım. O niçinle, Siyasi Ahlak Kanunu çıkaracağımızı taahhüt ettik. İkinci değerli ayağı, kurallar bu.
“Ödenen vergilerin hesabı sorulmalı”
Yeni kurumlar yahut var olan kurumların daha sağlıklı işleyişi. Bir; Stratejik Planlama Teşkilatı kuracağız. Bir ülke kendi geleceğini planlayamıyorsa, o yürütme organının yahut o ülkenin iktisatta başarılı olması, büyük başarılara imza atması mümkün değildir. Kaynakları verimli kullanımı mümkün değildir. Planlama olacak ki savurganlık sona ersin, kaynaklar en verimli alanlarda kullanılabilsin. İkincisi, Ulusal Vergi Kurulu kuracağız. Şayet ben vergi ödüyorsam, yeni doğan çocuk vergi ödüyorsa, en yaşlımız vergi ödüyorsa; biz ödediğimiz vergilerin nereye harcandığını bilmek zorundayız. Vergilerin sağlıklı, adil bir biçimde toplanıp toplanmadığını bilmek zorundayız. Ulusal Vergi Kurulu kurulmalı, her yıl vergilerle ilgili bütün detayları bir rapora bağlamalı ve Resmi Gazete’de yayınlamalı. Merak eden herkes; ister üniversite kesiti, ister iş adamları, esnafı, çiftçisi, işsizi, sendikası girecek, orada vergilerin ne olduğunu ne kadar vergi alındığını; bütün detayları orada öğrenecek. bu biçimdece toplum olarak ödediğimiz vergilerin hesabını sorma şuurunu yakalamış olacağız. Bu demokrasinin güçlenmesi demektir. Ben ödediğim vergilerin hesabını soramıyorsam yahut sormuyorsam o ülkede demokrasi yoktur. Kimse kusura bakmasın.
Bir öteki yeni kurum, İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu. Yeni bir kurum olarak ortaya çıkacak. ötürüsıyla demokrasinin güçlenmesi, hiç kendini öteki hissetmemesi için bir kurum. Kurumun kurallarını yerine getirmesi konusunda, bu kurum yetkili olacak.
“İnsan onurunu koruyacağız”
Dördüncüsü, Aile Dayanakları Sigortası Kurumu. Madem bir toplumsal devletiz, bu topraklarda hiç bir çocuk yatağa aç girmemeli. Yardımı onları sıraya dizerek, yoksulluğunu afişe ederek yapamazsınız. 1971 yılında parlamentoda kabul edilen, aile dayanakları sigortası olarak isimlendirilen uygulanmadı. sebebi, yoksulluğu siyasete materyal etmek. Fakirin onuruyla oynamak. Elli yılı aşkındır uygulanmayan bu sigorta kısmını uygulayacağız, insan onurunu koruyacağız.
Var olan kurumlar var. Sıcak siyasetin büyük ölçüde yozlaştırdığı kurumlar var. Merkez Bankası’nı hakikaten bağımsız kılacağız. Asıl misyonuna dönecek. Fiyat istikrarını sağlayacak. Kamu İhale Kurumu’nu bir daha yapılandıracağız. BDDK, SPK bunları da bir daha ehil insanları getirerek, bu kurumları bir daha inşa edeceğiz. Bugün büsbütün bir tarafa atılan Ekonomik Toplumsal Konsey’i bir daha inşa edeceğiz.
Yeni takımlar, yeni kurallar, yeni kurumlar. Bunları yaptığımız vakit Türkiye kalkınır mı? Hayır. Bir şey daha yapmamız lazım. Bu kurumlarda, bakılırsav alanların aşikâr bir strateji ortasında gayeye kilitlenmesi lazım. Yoksa, amaca kilitlenemezler.
Stratejinin de dört ayaklı olması lazım. Bir, demokrasi. Demokrasi yoksa can ve mal güvenliği yoktur, medya özgürlüğü, adalet yoktur, yabancı sermaye de yoktur. Demek ki, stratejinin en temel ayaklarından birisi ülkede demokrasiyi inşa etmek.
İkincisi üreten Türkiye. Bilhassa sanayi ve teknolojide, katma pahası yüksek eser üretmeye kilitlenmesi lazım Türkiye’nin. Üretemezseniz kelam sahibi olamazsınız. Katma kıymeti yüksek eser üretmenin yolu üniversitelerin bilgi üretmesidir. Üniversitelere sıcak siyasetin girmemesi ve her türlü fikrin özgürce tartışılması lazım. Bunu yapabilirsek Türkiye büyür.
“Hakça bölüşmezseniz barışı sağlayamazsınız”
Stratejinin üçüncü ayağı, kuvvetli bir toplumsal devleti inşa etmektir. Demokrasiniz olabilir, üretim de yapabilirsiniz. Lakin hakça bölüşmezseniz o ülkede barışı sağlayamazsınız. Yeni kuracağımız kurumlar içinde Aile Dayanakları Sigortası dedik. Hepsi birbirini tamamlayan bir zincirler halkası.
Dördüncüsü de sürdürülebilirlik. Demokrasi daima gelişen bir kavramdır, üretim, toplumsal devlet anlayışı daima değişen kavramlardır. Statik durursanız, kaybedersiniz. Bütün alanlarda kendinizi yenilemeniz, dünyada öncü olmanız gerekir.” (ANKA)
Kılıçdaroğlu burada yaptığı konuşmada şunları kaydetti:
“Sorunları bir arada ve birlikte aşmak zorundayız. Problemleri aşarken; bilimi, aklı, mantığı, uygulamaları, dünyayı düzgün sorgulamak zorundayız. Değerli olan biz bu problemleri nasıl aşacağız? Neler yaparsak biz bu sıkıntıları rahatlıkla aşabiliriz? İktisatta önemli bozulma olduğunu biliyoruz. Bütçe açığımız, dış ticaret açığımız, işsizliğimiz, hayat pahalılığı var. Üç temel adımdan ya da kuraldan kelam ediyoruz. ‘Yeni takımlar, yeni kurallar, yeni kurumlar’ diyoruz. Biz bu üç adımı atarsak değerli sonuçlar elde etme konusunda değerli bir merhaleyi aşmış, yakalamış olacağız.
Yeni takımlardan kastımız, devlette liyakatin olmasıdır. Yani işi ehline teslim etmektir. Şayet siz, Merkez Bankası idaresine yahut rastgele bir idare konseyi üyeliğine bir arkeoloğu atarsanız; bu olmaz. Banka idare heyetine bir sporcuyu, güreşçiyi atarsanız, bu olmaz. Her bir kişinin bilgisi, birikimi, yükü kendi alanında olursa o kendini hissettirebilir. Yeni takımlardan kastettiğimiz, devletin bir daha yapılanmasında liyakat sisteminin yani işi ehline teslim etmenin kural olarak benimsenmesidir. Bu kuralı uygulamada, maddelerde hayata geçirmemiz lazım. Bugün; devlette, bürokraside var olan çürümenin, yozlaşmanın temel sebebi liyakat sisteminin yok edilmesidir. Bilgiye, birikime değil yani işi yapana değil; yalnızca belirli bir bireye sadakatten yola çıkarak aşikâr şahısları belirli takımlara taşırsanız, sonuç bugünkü yozlaşma tablosunu önümüze çıkarır. Buradan kurtulmamız lazım.
“Devletin saydam olması lazım”
Yeni kurallardan kastettiğimiz, bir; devletin saydam olması lazım. Ben vergi ödüyorsam, vergilerin nereye harcandığını bilmem lazım. Bugün adeta bürokrasi kapalı bir kutu üzere. Soruyoruz, kent hastanelerini kaça yaptınız? ‘Ticari sır.’ Yolu, köprüyü kaça yaptınız? ‘Ticari sır.’ Kardeşim parasını ben ödüyorsam nasıl ticari sır oluyor? Devlet idaresinde şeffaflık, temel kurallardan birisi. İkinci kural, siyasette hesap verilebilirlik. Siyasetçi şayet devleti, bürokrasiyi yönetmeye kalkıyorsa mutlaka hesap vermesi lazım. Hesap vermenin onurunu yaşaması lazım, siyasetçinin. Burada iki temel kuralımız var. Birisi; bizim hem İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi’nde, tıpkı vakitte Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem modelini açıklarken söz ettik. Kesin Hesap Komitesi. Yani harcanan bütçenin, harcandıktan daha sonra paranın nereye harcandığını gösteren yasanın ismine kesin hesap kanunu diyoruz. Kesin hesap kanunu, parlamentoda epeyce tartışılmaz, daima geleceğin bütçesi tartışılır. halbuki; paranın nereye harcandığını, maksatların ulaşılıp ulaşılmadığını, kesin hesap kanunu belirler. Kesin Hesap Komitesi kuracağız, Plan ve Bütçe Komitesi haricinde; lideri ana muhalefet partisinden olacak, yürütme organı parlamentoda, yaptığı harcamaların hesabını muhalefete verecek. Bu tahminen AB uygulamalarında da bir birinci olacak. Temel sebebi, yürütme organının yaptığı harcamalar ötürüsıyla yasama organına hesap verebileceğini bilmesidir. Komitede, yani uzmanların da bulunduğu bir kurulda; yürütme organının yasama organına hesap vermesidir. Bu komitenin bir diğer değeri; ‘Ben nasıl olsa hesap vereceğim’ diyecek ilgili bakan, bürokratlar da orada hazır olacaklar, mutlaka yolsuzlukların önlenmesi konusunda da kıymetli kilometre taşıdır, Kesin Hesap Kurulu. İkincisi, Sayıştay. Milletlerarası kurallara bakılırsa kontrol yaparsa bu biçimde sağlıklı raporlar TBMM’ye gelmiş olur. Biz, Sayıştay’ın da yapısını değiştirerek, Memleketler arası Sayıştaylar Birliği’nin öngördüğü temel kurallara göre Sayıştay’ın kontrol yapmasını sağlayacağız. Bunun raporları da parlamentoya gelecek. Üçüncüsü, israf. Yürütme organı, en doruktan başlayarak bir genelge çıkaracak. İsrafın muhakkak yasaklandığını önnazarann kuralları, bürokrasiye duyuracak. İsraf konusunda yürütme organının hassas olmasının temel sebebi, siyasetçi ile vatandaş içindeki inancı inşa etmektir. Ben vergi veriyorum, lakin benim vergimi harcayan yürütme organı dikkatli davranıyor, israfı engelliyor. O inancı sağlamış olacağız. Dördüncüsü, Siyasi Ahlak Kanunu. Artık siyasetin de yozlaşma zincirini kırması lazım. Siyasetin ahlaklı, faziletli, hesap verilebilir pozisyonda olması lazım. O niçinle, Siyasi Ahlak Kanunu çıkaracağımızı taahhüt ettik. İkinci değerli ayağı, kurallar bu.
“Ödenen vergilerin hesabı sorulmalı”
Yeni kurumlar yahut var olan kurumların daha sağlıklı işleyişi. Bir; Stratejik Planlama Teşkilatı kuracağız. Bir ülke kendi geleceğini planlayamıyorsa, o yürütme organının yahut o ülkenin iktisatta başarılı olması, büyük başarılara imza atması mümkün değildir. Kaynakları verimli kullanımı mümkün değildir. Planlama olacak ki savurganlık sona ersin, kaynaklar en verimli alanlarda kullanılabilsin. İkincisi, Ulusal Vergi Kurulu kuracağız. Şayet ben vergi ödüyorsam, yeni doğan çocuk vergi ödüyorsa, en yaşlımız vergi ödüyorsa; biz ödediğimiz vergilerin nereye harcandığını bilmek zorundayız. Vergilerin sağlıklı, adil bir biçimde toplanıp toplanmadığını bilmek zorundayız. Ulusal Vergi Kurulu kurulmalı, her yıl vergilerle ilgili bütün detayları bir rapora bağlamalı ve Resmi Gazete’de yayınlamalı. Merak eden herkes; ister üniversite kesiti, ister iş adamları, esnafı, çiftçisi, işsizi, sendikası girecek, orada vergilerin ne olduğunu ne kadar vergi alındığını; bütün detayları orada öğrenecek. bu biçimdece toplum olarak ödediğimiz vergilerin hesabını sorma şuurunu yakalamış olacağız. Bu demokrasinin güçlenmesi demektir. Ben ödediğim vergilerin hesabını soramıyorsam yahut sormuyorsam o ülkede demokrasi yoktur. Kimse kusura bakmasın.
Bir öteki yeni kurum, İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu. Yeni bir kurum olarak ortaya çıkacak. ötürüsıyla demokrasinin güçlenmesi, hiç kendini öteki hissetmemesi için bir kurum. Kurumun kurallarını yerine getirmesi konusunda, bu kurum yetkili olacak.
“İnsan onurunu koruyacağız”
Dördüncüsü, Aile Dayanakları Sigortası Kurumu. Madem bir toplumsal devletiz, bu topraklarda hiç bir çocuk yatağa aç girmemeli. Yardımı onları sıraya dizerek, yoksulluğunu afişe ederek yapamazsınız. 1971 yılında parlamentoda kabul edilen, aile dayanakları sigortası olarak isimlendirilen uygulanmadı. sebebi, yoksulluğu siyasete materyal etmek. Fakirin onuruyla oynamak. Elli yılı aşkındır uygulanmayan bu sigorta kısmını uygulayacağız, insan onurunu koruyacağız.
Var olan kurumlar var. Sıcak siyasetin büyük ölçüde yozlaştırdığı kurumlar var. Merkez Bankası’nı hakikaten bağımsız kılacağız. Asıl misyonuna dönecek. Fiyat istikrarını sağlayacak. Kamu İhale Kurumu’nu bir daha yapılandıracağız. BDDK, SPK bunları da bir daha ehil insanları getirerek, bu kurumları bir daha inşa edeceğiz. Bugün büsbütün bir tarafa atılan Ekonomik Toplumsal Konsey’i bir daha inşa edeceğiz.
Yeni takımlar, yeni kurallar, yeni kurumlar. Bunları yaptığımız vakit Türkiye kalkınır mı? Hayır. Bir şey daha yapmamız lazım. Bu kurumlarda, bakılırsav alanların aşikâr bir strateji ortasında gayeye kilitlenmesi lazım. Yoksa, amaca kilitlenemezler.
Stratejinin de dört ayaklı olması lazım. Bir, demokrasi. Demokrasi yoksa can ve mal güvenliği yoktur, medya özgürlüğü, adalet yoktur, yabancı sermaye de yoktur. Demek ki, stratejinin en temel ayaklarından birisi ülkede demokrasiyi inşa etmek.
İkincisi üreten Türkiye. Bilhassa sanayi ve teknolojide, katma pahası yüksek eser üretmeye kilitlenmesi lazım Türkiye’nin. Üretemezseniz kelam sahibi olamazsınız. Katma kıymeti yüksek eser üretmenin yolu üniversitelerin bilgi üretmesidir. Üniversitelere sıcak siyasetin girmemesi ve her türlü fikrin özgürce tartışılması lazım. Bunu yapabilirsek Türkiye büyür.
“Hakça bölüşmezseniz barışı sağlayamazsınız”
Stratejinin üçüncü ayağı, kuvvetli bir toplumsal devleti inşa etmektir. Demokrasiniz olabilir, üretim de yapabilirsiniz. Lakin hakça bölüşmezseniz o ülkede barışı sağlayamazsınız. Yeni kuracağımız kurumlar içinde Aile Dayanakları Sigortası dedik. Hepsi birbirini tamamlayan bir zincirler halkası.
Dördüncüsü de sürdürülebilirlik. Demokrasi daima gelişen bir kavramdır, üretim, toplumsal devlet anlayışı daima değişen kavramlardır. Statik durursanız, kaybedersiniz. Bütün alanlarda kendinizi yenilemeniz, dünyada öncü olmanız gerekir.” (ANKA)