Tüketici Konfederasyonu Hukuk Kurulu Lideri İzzet Doğan, son devirde artan konut fiyat ve kiralarına karşı yasal oranın üzerinde kira artışlarıyla ilgili açıklama yaptı.
Doğan, “Ev sahipleri, yüksek kira getirisi sağlamak hedefiyle kiracılarını tahliye etmeyi istiyorlar. Muahede yoluyla şimdiki kira artırımı yaptıramayan taşınmaz sahipleri evvel hala kendilerinin kullandıkları konut yahut iş yerini satıp, daha sonra ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açıyor.” dedi.
Doğan, kira artırımı yapamadığı için konuta ihtiyaç niçiniyle kiracısına tahliye davası açan ya da açacağını söyleyen konut sahiplerine karşı kiracıların hangi yasal haklarının olduğu hakkında bilgi verdi.
“Fazla gelir elde etme hedefiyle açılan tahliye davası kabul edilmemekte”
Kiracıların haklarına ait bilgi veren Doğan, “Mal sahipleri, Borçlar Kanununa göre; 5 yılını doldurmamış kiracılara her yıl TÜFE oranı üzerinde artış yapamayacaklarını öğrendiler. Lakin buna karşın emsal mesken kiralarının artmış olması, ötürüsıyla daha yüksek kira getirisi sağlamak hedefiyle kiracılarını tahliye etmeyi istiyorlar. Mutabakat yoluyla yeni kira artırımı yaptıramayan taşınmaz sahipleri evvel hala kendilerinin kullandıkları konut yahut iş yerini satıp, daha sonra ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açıyor. İşte bu durumda kiracı, mal sahibinin gayrimenkulünü yakın vakit evvel sattığını yargılamada kanıtlamalıdır. Zira içtihat, uygulama ve doktrine nazaran: kendi oturduğu meskeni tahliye davası açmadan evvel satmış yahut satılığa çıkarmışsa, kiralayanın muhtaçlığının gerçek ve samimi olmadığı kabul edilir. Ayrıyeten Borçlar Kanunumuza bakılırsa ihtiyacın gerçek, samimi ve mecburî olması aranmaktadır. Örneğin; kiralayan yahut oğlunun yalnızca nişanlı olması, evlilik konusunda rastgele bir adım atılmaması evlilik niçiniyle muhtaçlık talebi olarak kâfi görülmemektedir. bir daha bu mevzuda yetişkinler için iş yerine yakınlık isteği kabul edilmemekte yalnızca çocukların okula gidiş gelişlerdeki zorlukları, muhtaçlığın samimi olduğuna kanıt kabul etmekte, yakınlık uzaklığı gerçek ve samimi bir gereksinim olarak görmemektedir. Şayet kiralayan hali hazırda oturduğu konutun aidat, yakıt ve öbür masraflarını karşılamakta zorlandığını, bundan dolayı da kiralanana sahiden gereksinim duyduğunu ispat ederse tahliye sonucu verilmesi gerekmekte, lakin fazla gelir elde etme hedefi ile açılan tahliye davası kabul edilmemektedir.”
Kiraya verenin tazminat ödemesi durumu oluşabilir
Doğan, Yargıtay kararlarından örnekler vererek şu biçimde devam etti: “Evli olan kiraya verenin kız kardeşinin yanında ona ilişkin konutta oturması, kiraya verenin anne babasıyla onlara ilişkin meskende oturması; kiraya verenin babasına ilişkin meskende oturması, ergin olan kiraya verenin müşterek malik olduğu taşınmazda kardeşi ile oturması; baldızına ilişkin meskende oturması taşınmaza ihtiyacın samimi olduğunu gösterir. Yargıtay sıhhat niçiniyle de kişinin konut muhtaçlığının olabileceğini, evraka sunulan hekim raporu ile deniz düzeyinde ılıman iklimde yaşaması gerektiğini belgelemesinden ötürü konut gereksiniminin samimi olduğunu kabul etmiştir. Tıpkı biçimde sıhhat durumu niçiniyle felçli ve bakıma muhtaç pozisyonda olan davacının taşınmazına inip çıkma kuvvetliğü çekmesini ve tahliyesi talep edilen taşınmazın çocuklarına yakın olmasını samimi sebep olarak değerlendirmiştir. Kiralayanın kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu yahut kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu bireylerin konut ya da işyeri ihtiyacı sebebi ile tahliye sağlandıktan daha sonra kiralayan üç yıl ortasında tahliye ettiği yeri haklı bir niye olmadan kiraya verirse mahkeme kiracının tahliye edilmedilk evvel ödediği son kirası üzerinden bir yıldan az olmamak üzere kiraya verenin tazminat ödemesine karar verecektir.”
Doğan, “Ev sahipleri, yüksek kira getirisi sağlamak hedefiyle kiracılarını tahliye etmeyi istiyorlar. Muahede yoluyla şimdiki kira artırımı yaptıramayan taşınmaz sahipleri evvel hala kendilerinin kullandıkları konut yahut iş yerini satıp, daha sonra ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açıyor.” dedi.
Doğan, kira artırımı yapamadığı için konuta ihtiyaç niçiniyle kiracısına tahliye davası açan ya da açacağını söyleyen konut sahiplerine karşı kiracıların hangi yasal haklarının olduğu hakkında bilgi verdi.
“Fazla gelir elde etme hedefiyle açılan tahliye davası kabul edilmemekte”
Kiracıların haklarına ait bilgi veren Doğan, “Mal sahipleri, Borçlar Kanununa göre; 5 yılını doldurmamış kiracılara her yıl TÜFE oranı üzerinde artış yapamayacaklarını öğrendiler. Lakin buna karşın emsal mesken kiralarının artmış olması, ötürüsıyla daha yüksek kira getirisi sağlamak hedefiyle kiracılarını tahliye etmeyi istiyorlar. Mutabakat yoluyla yeni kira artırımı yaptıramayan taşınmaz sahipleri evvel hala kendilerinin kullandıkları konut yahut iş yerini satıp, daha sonra ihtiyaç sebebi ile tahliye davası açıyor. İşte bu durumda kiracı, mal sahibinin gayrimenkulünü yakın vakit evvel sattığını yargılamada kanıtlamalıdır. Zira içtihat, uygulama ve doktrine nazaran: kendi oturduğu meskeni tahliye davası açmadan evvel satmış yahut satılığa çıkarmışsa, kiralayanın muhtaçlığının gerçek ve samimi olmadığı kabul edilir. Ayrıyeten Borçlar Kanunumuza bakılırsa ihtiyacın gerçek, samimi ve mecburî olması aranmaktadır. Örneğin; kiralayan yahut oğlunun yalnızca nişanlı olması, evlilik konusunda rastgele bir adım atılmaması evlilik niçiniyle muhtaçlık talebi olarak kâfi görülmemektedir. bir daha bu mevzuda yetişkinler için iş yerine yakınlık isteği kabul edilmemekte yalnızca çocukların okula gidiş gelişlerdeki zorlukları, muhtaçlığın samimi olduğuna kanıt kabul etmekte, yakınlık uzaklığı gerçek ve samimi bir gereksinim olarak görmemektedir. Şayet kiralayan hali hazırda oturduğu konutun aidat, yakıt ve öbür masraflarını karşılamakta zorlandığını, bundan dolayı da kiralanana sahiden gereksinim duyduğunu ispat ederse tahliye sonucu verilmesi gerekmekte, lakin fazla gelir elde etme hedefi ile açılan tahliye davası kabul edilmemektedir.”
Kiraya verenin tazminat ödemesi durumu oluşabilir
Doğan, Yargıtay kararlarından örnekler vererek şu biçimde devam etti: “Evli olan kiraya verenin kız kardeşinin yanında ona ilişkin konutta oturması, kiraya verenin anne babasıyla onlara ilişkin meskende oturması; kiraya verenin babasına ilişkin meskende oturması, ergin olan kiraya verenin müşterek malik olduğu taşınmazda kardeşi ile oturması; baldızına ilişkin meskende oturması taşınmaza ihtiyacın samimi olduğunu gösterir. Yargıtay sıhhat niçiniyle de kişinin konut muhtaçlığının olabileceğini, evraka sunulan hekim raporu ile deniz düzeyinde ılıman iklimde yaşaması gerektiğini belgelemesinden ötürü konut gereksiniminin samimi olduğunu kabul etmiştir. Tıpkı biçimde sıhhat durumu niçiniyle felçli ve bakıma muhtaç pozisyonda olan davacının taşınmazına inip çıkma kuvvetliğü çekmesini ve tahliyesi talep edilen taşınmazın çocuklarına yakın olmasını samimi sebep olarak değerlendirmiştir. Kiralayanın kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu yahut kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu bireylerin konut ya da işyeri ihtiyacı sebebi ile tahliye sağlandıktan daha sonra kiralayan üç yıl ortasında tahliye ettiği yeri haklı bir niye olmadan kiraya verirse mahkeme kiracının tahliye edilmedilk evvel ödediği son kirası üzerinden bir yıldan az olmamak üzere kiraya verenin tazminat ödemesine karar verecektir.”