Türkiye İktisat Modeli, büyümeye dayanıyor bilindiği üzere. Bunun da döngüsü şöyle belirtiliyor: Faizler inince, krediler yatırıma, yatırım istihdama ve üretime, üretim ihracata dönmeli yurdumda! Yurduma dönen döviz olunca cari açık kapanacak, rezervler artacak, varlıklı olunacak, enflasyon düşecek. Genel çerçevede şirin görünüyor. Lakin sorun şurada; düşen faizler yalnızca meskenden kredi olup uçmuyor. Bir de dünyanın şu günlerdeki problemli konjonktüründe paranın da dengeleyicisi oluyor. Dengelenemeyen para dövizde yükselişe, yükseliş enflasyona, enflasyon da tüm piyasa dengesizliğiyle Erol Taş’a dönüşüyor. Bu döngüleri, spiralleri, labirentleri epeyce farklı sürdürmek mümkün lakin birinci söylemiş olduğimiz modeldeki ihracat, kredi, faiz, üretim kısımlarında meseleler devamlı büyüyor. Buyurun biz size onları anlatalım
Türkiye’nin öncü sanayi kollarından olurken değerli bir ihracat kanalı da olan beyaz eşya kesimi daraldı.
Sözcü’den Sayime Başçı haberine nazaran, üretimin yüzde 75’i ihraç edilen yıllık 4,5 milyar dolar gelir sağlayan dal, 2022’de yılın birinci 8 ayında ihracat tarafında yüzde 1, iç satışlarda da yüzde 6 oranında daraldı. İthalattaki gerileme de yüzde 50’yi buldu.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği Lideri Can Dinçer, toplam 6 ana eserde ağustos ayında da yüzde 2 oranında daralma olduğunu belirtirken, resesyon beklenen Avrupa’nın ana ihracat pazarı olduğuna dikkat çekti.
Yaklaşan kış mevsiminin tüm dünyada ekonomik meselelerle gelecek bulunmasına iç pazarda da satışların düşmesinin eklenmesiyle Dinçer, ihracatta güç korumak için efor sarf ettiklerini söylemiş oldu. İç pazarda da alım gücünün yükseltilmesi gerektiğini iletti.
Dünya Gazetesi’nde Alaattin Aktaş da dün gelen bilgiler ışığında TCMB’nin yaptığı anketle deklare ettiğı gerçek kesim inanç endeksinin pandemi daha sonrası gerileme sürecinden olduğuna dikkat çekti.
Ankete katılanların üretici şirketlerin birçok beklentisinin olumsuz bulunmasına rağmen, genel gidişata dair beklentide olumlu olmalarını kıymetlendiren Aktaş, ‘Reel kesim hem yakınıyor, hem gidişat güzel diyor!’ başlıklı yazısında, ‘Reel bölüm kuruluşları her manada durumun güzel olmadığını lisana getirmiş. Bir tek sabit sermaye yatırım harcanması için durumun yeterli olduğu söz edilmiş’ diyor.
Aktaş tabloda görülen 2021 başından bu yana şimdi her datanın yani beklentinin ya da durumun en tabanda yer almasına rağmen, adeta bir TÜİK verisi üzere yükselişi şöyleki yorumluyor:
Şimdi hem mevcut durumdaki sipariş azalmış, hem gelecek üç aydaki sipariş beklentisi aksiye dönmüş; gelecek üç ayda daha az üretim bekleniyor, birebir biçimde istihdamda azalma kestirimi var.
“bu biçimde bir durumda sanayi kolundaki genel gidişata ait görüşün de olumsuz olması beklenir, değil mi? Tam bilakis gerçek kesim kuruluşları bakın genel gidişatla ilgili olarak nasıl bir tablo çizmiş?” Buyurun bakın
Katılımcılardan daha optimist olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 4,7’den yüzde 6,9’a yükselmiş. Ağustosta yüzde 70,3, eylülde yüzde 70,7 durum tıpkı demiş. Daha karamsar olduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 25’ten yüzde 22,4’e inmiş.
Sonuçta genel gidişat istikrar pahası 79,7’den 84,5’e yükselmiş.
Tabloya bakıyoruz; üst taraf tümüyle negatif, alt tarafta ise sırf iki kalem olumlu. Son kalem de, tüm çalışmanın özeti üzere.
Sizce de bir tuhaflık yok mu? Ya da sanki gerçek dal temsilcileri bu ankete işlerinin ağır bir saatinde mi karşılık verdi?
Fatih Özatay da Merkez Bankası’nın literatüre mükemmel katkısı olan “liralaşma” yolunda dolarizasyon ve yatırıma nasıl değiniyor?
Özatay, yüksek enflasyon ortamında kredi faizlerinin ‘yatırım için’ epeyce düşük tutulmasına değinirken, faizin yatırımların belirleyicilerinden yalnızca biri olduğunu vurguluyor. Pekala, piyasa riski için ne diyor?
Özatay, yatırımın yalnızca faizden ibaret olmadığını şu biçimde anlatıyor:
Risk artıp da belirsizlik niçiniyle planlama yapmak zorlaşırsa örneğin, yatırım yapma iştahı artar mı? Faizi enflasyonun epeyce altında hangi ülkede tutuyoruz? Yurtiçi tasarruf oranının esasen epeyce düşük olduğu ve bu niçinle dış borca bağımlı olduğumuz bir ülkede. Buna da ‘liralaşma’ diyoruz. Düzgün mi?
Gelelim Atilla Yeşilada’ya… Ünlü ekonomist FÖŞ olarak Paraanaliz’de ” Kredi kıtlığı kış resesyonu diyor” başlığıyla hepimizi üzüyor, korkutuyor, dürtüyor hatta tahminen de sarsıyor.
www.paraanaliz.com
bundan evvelki günün manşetinde gözüne çarpan inanç endekslerinden bahseden Yeşilada (yukarıdaki bilgilerin ortasında hepsi var!) artışın magazinel olduğuna değiniyor.
Futbolda skoru manşete benzetirken, Faroe Adaları’yla yapılan ulusal maça da değinmeden geçmiyor. Lakin manşetin iktisatta çarpmada 1 toplamada sıfır üzere olduğunu değerli olanın da tahlil olduğunu vurguluyor ve artan itimat endekslerinde ileriye dönük beklentilerin bozulduğunu söylüyor.
Aşağıdaki grafik gerçek kesim inanç endeksi hani şu üstte bahsedilen birden iyimserleşen anket.
www.paraanaliz.com
SAMEKS PMI başta olmak üzere öncü ekonomik göstergelerde Ağustos’ta duraksama görüldü.
Bir de kredi tarafına bakmalıyız diyen Yeşilada, 13 haftalık yıllıklandırılmış haraketli ortalama kredi büyümesiyle ölçülen kredi ivmesinin büyüme için epey âlâ bir kılavuz olduğunu hatırlatıyor.
www.paraanaliz.com
esasen fiyat istikrarını sağlamakla nazaranvli lakin büyümeyi evvelandiren TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu da çoğunlukla bahseder bu kredi büyümesinden.
İş dünyası temsilcilerinin açıklamalarını hatırlatıyor ünlü ekonomist biz de bakalım
TİM Lideri Mustafa Gültepe
Finansmana erişimde problemler var. Farklı telaşlarla kredi kaynaklarını dövize dönüştürenler olabilir. Lakin bu telaşlı azınlığın yaptığı yanlışların cezasını tüm ihracatçılarımızın ödemesi ülkemiz ismine yanlışsız değil.
TÜSİAD Lideri Turan, Merkez Bankası faizi ile kredi faizleri içindeki kontağın koptuğunu, gerçek kısmın kredi bulmakta zorlandığını söylemiş oldu.
Erol Taşdelen: “Bankalar, ticari kredi kullandırırken fiyat ve komite yanında toplu eser paketi, firma ortaklarına sigorta üzere eserler dayatması da gelen şikayetler içinde artmış durumda.”
Bazı bankalar ticari kredinin %25-30’luk kısmının bankada blokede; 15-20 gün içinde vadesizde tutulması şartı ile kredi kullandırmaya gittiği istikametinde de şikayetler artmış durumda. O denli bu biçimde değil kredisine bakılırsa 500 bin lira komite isteyen bankalar var. Üstelik Kamu ve İştirak Bankaları da bu taleplerden geri kalmıyor. Kaynak: Paraanaliz
Kredi meşakkatinin datalarda belirginleştiği görülürken, TCMB datalarında 16 Eylül’de biten haftada yıllıklandırılmış 13 haftalık hareketli ortalama kredi büyüme oranı %25’e, ticarilerde ise %19’a düşüyor
www.paraanaliz.com
İlk bakışta, kredi darlığı ne epeyce sorun değil enflasyon yüzde 80 olurken, krediler yüzde 70 büyüyor.
www.tcmb.gov.tr
Sorun olması için iki öge öne çıkıyor:
www.paraanaliz.com
Önümüzdeki periyotta kurda yükselişle geçen hafta 1,7 milyar dolar sattığı kestirim edilen TCMB’nin de işinin zorlaşacağı görülüyor. KKM, MIR derken, ABD yaptırım tehditlerinin de bireyselleri dövize iteceğini önbakılırsan ünlü ekonomist, . BDDK kredi atılımlarının bankaları bunaltacağını ve bunun da kredilere yansıyacağını söylüyor.
Türkiye’nin öncü sanayi kollarından olurken değerli bir ihracat kanalı da olan beyaz eşya kesimi daraldı.
Sözcü’den Sayime Başçı haberine nazaran, üretimin yüzde 75’i ihraç edilen yıllık 4,5 milyar dolar gelir sağlayan dal, 2022’de yılın birinci 8 ayında ihracat tarafında yüzde 1, iç satışlarda da yüzde 6 oranında daraldı. İthalattaki gerileme de yüzde 50’yi buldu.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği Lideri Can Dinçer, toplam 6 ana eserde ağustos ayında da yüzde 2 oranında daralma olduğunu belirtirken, resesyon beklenen Avrupa’nın ana ihracat pazarı olduğuna dikkat çekti.
Yaklaşan kış mevsiminin tüm dünyada ekonomik meselelerle gelecek bulunmasına iç pazarda da satışların düşmesinin eklenmesiyle Dinçer, ihracatta güç korumak için efor sarf ettiklerini söylemiş oldu. İç pazarda da alım gücünün yükseltilmesi gerektiğini iletti.
Dünya Gazetesi’nde Alaattin Aktaş da dün gelen bilgiler ışığında TCMB’nin yaptığı anketle deklare ettiğı gerçek kesim inanç endeksinin pandemi daha sonrası gerileme sürecinden olduğuna dikkat çekti.
Ankete katılanların üretici şirketlerin birçok beklentisinin olumsuz bulunmasına rağmen, genel gidişata dair beklentide olumlu olmalarını kıymetlendiren Aktaş, ‘Reel kesim hem yakınıyor, hem gidişat güzel diyor!’ başlıklı yazısında, ‘Reel bölüm kuruluşları her manada durumun güzel olmadığını lisana getirmiş. Bir tek sabit sermaye yatırım harcanması için durumun yeterli olduğu söz edilmiş’ diyor.
Aktaş tabloda görülen 2021 başından bu yana şimdi her datanın yani beklentinin ya da durumun en tabanda yer almasına rağmen, adeta bir TÜİK verisi üzere yükselişi şöyleki yorumluyor:
Şimdi hem mevcut durumdaki sipariş azalmış, hem gelecek üç aydaki sipariş beklentisi aksiye dönmüş; gelecek üç ayda daha az üretim bekleniyor, birebir biçimde istihdamda azalma kestirimi var.
“bu biçimde bir durumda sanayi kolundaki genel gidişata ait görüşün de olumsuz olması beklenir, değil mi? Tam bilakis gerçek kesim kuruluşları bakın genel gidişatla ilgili olarak nasıl bir tablo çizmiş?” Buyurun bakın
Katılımcılardan daha optimist olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 4,7’den yüzde 6,9’a yükselmiş. Ağustosta yüzde 70,3, eylülde yüzde 70,7 durum tıpkı demiş. Daha karamsar olduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 25’ten yüzde 22,4’e inmiş.
Sonuçta genel gidişat istikrar pahası 79,7’den 84,5’e yükselmiş.
Tabloya bakıyoruz; üst taraf tümüyle negatif, alt tarafta ise sırf iki kalem olumlu. Son kalem de, tüm çalışmanın özeti üzere.
Sizce de bir tuhaflık yok mu? Ya da sanki gerçek dal temsilcileri bu ankete işlerinin ağır bir saatinde mi karşılık verdi?
Fatih Özatay da Merkez Bankası’nın literatüre mükemmel katkısı olan “liralaşma” yolunda dolarizasyon ve yatırıma nasıl değiniyor?
Özatay, yüksek enflasyon ortamında kredi faizlerinin ‘yatırım için’ epeyce düşük tutulmasına değinirken, faizin yatırımların belirleyicilerinden yalnızca biri olduğunu vurguluyor. Pekala, piyasa riski için ne diyor?
Özatay, yatırımın yalnızca faizden ibaret olmadığını şu biçimde anlatıyor:
Risk artıp da belirsizlik niçiniyle planlama yapmak zorlaşırsa örneğin, yatırım yapma iştahı artar mı? Faizi enflasyonun epeyce altında hangi ülkede tutuyoruz? Yurtiçi tasarruf oranının esasen epeyce düşük olduğu ve bu niçinle dış borca bağımlı olduğumuz bir ülkede. Buna da ‘liralaşma’ diyoruz. Düzgün mi?
Gelelim Atilla Yeşilada’ya… Ünlü ekonomist FÖŞ olarak Paraanaliz’de ” Kredi kıtlığı kış resesyonu diyor” başlığıyla hepimizi üzüyor, korkutuyor, dürtüyor hatta tahminen de sarsıyor.
www.paraanaliz.com
bundan evvelki günün manşetinde gözüne çarpan inanç endekslerinden bahseden Yeşilada (yukarıdaki bilgilerin ortasında hepsi var!) artışın magazinel olduğuna değiniyor.
Futbolda skoru manşete benzetirken, Faroe Adaları’yla yapılan ulusal maça da değinmeden geçmiyor. Lakin manşetin iktisatta çarpmada 1 toplamada sıfır üzere olduğunu değerli olanın da tahlil olduğunu vurguluyor ve artan itimat endekslerinde ileriye dönük beklentilerin bozulduğunu söylüyor.
Aşağıdaki grafik gerçek kesim inanç endeksi hani şu üstte bahsedilen birden iyimserleşen anket.
www.paraanaliz.com
SAMEKS PMI başta olmak üzere öncü ekonomik göstergelerde Ağustos’ta duraksama görüldü.
Bir de kredi tarafına bakmalıyız diyen Yeşilada, 13 haftalık yıllıklandırılmış haraketli ortalama kredi büyümesiyle ölçülen kredi ivmesinin büyüme için epey âlâ bir kılavuz olduğunu hatırlatıyor.
www.paraanaliz.com
esasen fiyat istikrarını sağlamakla nazaranvli lakin büyümeyi evvelandiren TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu da çoğunlukla bahseder bu kredi büyümesinden.
İş dünyası temsilcilerinin açıklamalarını hatırlatıyor ünlü ekonomist biz de bakalım
TİM Lideri Mustafa Gültepe
Finansmana erişimde problemler var. Farklı telaşlarla kredi kaynaklarını dövize dönüştürenler olabilir. Lakin bu telaşlı azınlığın yaptığı yanlışların cezasını tüm ihracatçılarımızın ödemesi ülkemiz ismine yanlışsız değil.
TÜSİAD Lideri Turan, Merkez Bankası faizi ile kredi faizleri içindeki kontağın koptuğunu, gerçek kısmın kredi bulmakta zorlandığını söylemiş oldu.
Erol Taşdelen: “Bankalar, ticari kredi kullandırırken fiyat ve komite yanında toplu eser paketi, firma ortaklarına sigorta üzere eserler dayatması da gelen şikayetler içinde artmış durumda.”
Bazı bankalar ticari kredinin %25-30’luk kısmının bankada blokede; 15-20 gün içinde vadesizde tutulması şartı ile kredi kullandırmaya gittiği istikametinde de şikayetler artmış durumda. O denli bu biçimde değil kredisine bakılırsa 500 bin lira komite isteyen bankalar var. Üstelik Kamu ve İştirak Bankaları da bu taleplerden geri kalmıyor. Kaynak: Paraanaliz
Kredi meşakkatinin datalarda belirginleştiği görülürken, TCMB datalarında 16 Eylül’de biten haftada yıllıklandırılmış 13 haftalık hareketli ortalama kredi büyüme oranı %25’e, ticarilerde ise %19’a düşüyor
www.paraanaliz.com
İlk bakışta, kredi darlığı ne epeyce sorun değil enflasyon yüzde 80 olurken, krediler yüzde 70 büyüyor.
www.tcmb.gov.tr
Sorun olması için iki öge öne çıkıyor:
www.paraanaliz.com
Ekonomide seçim kazandıracak büyümeyi sürdürebilmek için kredi büyümesinin enflasyonun en az 5 puan üzerinde olması gerekirken,
Ticari kredilerde yıllık büyüme oranının TÜFE değil Yİ-ÜFE ile iskonto edilmesi demek de krediye duyulan ağır gereksinimi ortaya çıkartıyor.
Önümüzdeki periyotta kurda yükselişle geçen hafta 1,7 milyar dolar sattığı kestirim edilen TCMB’nin de işinin zorlaşacağı görülüyor. KKM, MIR derken, ABD yaptırım tehditlerinin de bireyselleri dövize iteceğini önbakılırsan ünlü ekonomist, . BDDK kredi atılımlarının bankaları bunaltacağını ve bunun da kredilere yansıyacağını söylüyor.