Canan SAKARYA
AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla Meclise sunulan, ittifakların oy oranlarının hesaplanmasında değişikliğe gidilerek partilerin seçim etrafında aldığı oy oranında milletvekili çıkarmasını önbakılırsan seçim yasası değişikliği bugün Meclis Anayasa Kurulunda görüşülmeye başlanacak. Cumhurbaşkanının seçim yasaklarından muaf tutulması, vilayet ve ilçe seçim heyetlerinin belirlenmesinde yapılan değişiklik ile yüzde 7 seçim barajı, 15 unsurluk yasa teklifinde muhalefet partilerinin en çok tartıştıkları ve eleştirdikleri düzenlemeler içinde bulunuyor.
AK Parti ve MHP tarafınca getirilen seçim yasası değişikliğinde ülke barajı yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülüyor. Altı parti 28 Şubat’ta deklare ettikları Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmasında temsilde adaleti ve çoğulcu demokrasiyi sağlamak hedefiyle seçim barajını yüzde 3’e düşürülmesi konusunda mutabakata vardı. CHP baştan beri barajın sıfırlanmasını savunuyor. Lakin altı partinin Güçlendirilmiş Parlamenter sistem mutabakat metnine yansıdığı biçimde baraj tartışmalarının yüzde 3 üzerinden sürmesi bekleniyor.
“Siyasi mühendislik”
Yasa teklifiyle 2018 seçimlerinde uygulanan ittifak düzenlemesi değiştirilerek, seçim bölgelerinde ittifak yardımıyla alınan “artık oylarla” milletvekili çıkarma imkanı kaldırılırken muhalefet partileri, bu düzenlemeyi ‘siyasi mühendislik’ ve ittifakları bitirmeye dönük bir adım olarak bedellendiriliyor. Yasa teklifinin Anayasa Komitesindeki görüşmelerinde gerek iktidar gerekse muhalefet partileri ittifak düzenlemesinin niye getirildiğini kendi cephelerinden değerlendirecekler.
Cumhurbaşkanı seçim yasaklarından muaf tutulacak
Anayasa Komitesinde teklif görüşülürken muhalefetin itiraz edeceği öteki bir başlığı seçim yasaklarından Cumhurbaşkanının muaf tutulmasına ait düzenleme oluşturuyor. Muhalefet partileri siyasi parti genel lideri olan Cumhurbaşkanının devletin bütün imkanlarını kullanarak siyasi çalışmalarını yürütmesinin, adil olmadığı belirtiyor. Cumhurbaşkanının seçim propagandası sürecinde hiç bir kısıtlamaya tabi olmamasını devlet imkanlarını kullanımını eşitlik prensibine karşıt olduğu eleştirisi getiriyor. Bu hususun görüşmelerinde muhalefet Cumhurbaşkanının da kapsama alınması için önergeler verecek.
Seçim şuralarının oluşumuna müdahale edilecek
Vilayet seçim heyeti lider ve üyeleri en kıdemli yargıçlar içinden belirlenirken yasa teklifi ile bunun kaldırılarak yerine vilayet seçim konseyi lider ve üyelerinin o vilayetteki birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar içinden kurayla belirlenmesi kuralı getirilmesi de tartışmalı hususlar içinde yer alıyor. Muhalefet, bu değişikliği seçim konseylerine oluşumuna müdahale olarak pahalandırıyor. Muhalefet düzenlemeyi seçim güvenliği açısından sakıncalı bulurken, isteyen hakimin kuradan muaf olmasının, yargıçlara baskı uygulanmasının önünü açan bir düzenleme olduğunu savunuyor.
AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla Meclise sunulan, ittifakların oy oranlarının hesaplanmasında değişikliğe gidilerek partilerin seçim etrafında aldığı oy oranında milletvekili çıkarmasını önbakılırsan seçim yasası değişikliği bugün Meclis Anayasa Kurulunda görüşülmeye başlanacak. Cumhurbaşkanının seçim yasaklarından muaf tutulması, vilayet ve ilçe seçim heyetlerinin belirlenmesinde yapılan değişiklik ile yüzde 7 seçim barajı, 15 unsurluk yasa teklifinde muhalefet partilerinin en çok tartıştıkları ve eleştirdikleri düzenlemeler içinde bulunuyor.
AK Parti ve MHP tarafınca getirilen seçim yasası değişikliğinde ülke barajı yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülüyor. Altı parti 28 Şubat’ta deklare ettikları Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmasında temsilde adaleti ve çoğulcu demokrasiyi sağlamak hedefiyle seçim barajını yüzde 3’e düşürülmesi konusunda mutabakata vardı. CHP baştan beri barajın sıfırlanmasını savunuyor. Lakin altı partinin Güçlendirilmiş Parlamenter sistem mutabakat metnine yansıdığı biçimde baraj tartışmalarının yüzde 3 üzerinden sürmesi bekleniyor.
“Siyasi mühendislik”
Yasa teklifiyle 2018 seçimlerinde uygulanan ittifak düzenlemesi değiştirilerek, seçim bölgelerinde ittifak yardımıyla alınan “artık oylarla” milletvekili çıkarma imkanı kaldırılırken muhalefet partileri, bu düzenlemeyi ‘siyasi mühendislik’ ve ittifakları bitirmeye dönük bir adım olarak bedellendiriliyor. Yasa teklifinin Anayasa Komitesindeki görüşmelerinde gerek iktidar gerekse muhalefet partileri ittifak düzenlemesinin niye getirildiğini kendi cephelerinden değerlendirecekler.
Cumhurbaşkanı seçim yasaklarından muaf tutulacak
Anayasa Komitesinde teklif görüşülürken muhalefetin itiraz edeceği öteki bir başlığı seçim yasaklarından Cumhurbaşkanının muaf tutulmasına ait düzenleme oluşturuyor. Muhalefet partileri siyasi parti genel lideri olan Cumhurbaşkanının devletin bütün imkanlarını kullanarak siyasi çalışmalarını yürütmesinin, adil olmadığı belirtiyor. Cumhurbaşkanının seçim propagandası sürecinde hiç bir kısıtlamaya tabi olmamasını devlet imkanlarını kullanımını eşitlik prensibine karşıt olduğu eleştirisi getiriyor. Bu hususun görüşmelerinde muhalefet Cumhurbaşkanının da kapsama alınması için önergeler verecek.
Seçim şuralarının oluşumuna müdahale edilecek
Vilayet seçim heyeti lider ve üyeleri en kıdemli yargıçlar içinden belirlenirken yasa teklifi ile bunun kaldırılarak yerine vilayet seçim konseyi lider ve üyelerinin o vilayetteki birinci sınıfa ayrılmış yargıçlar içinden kurayla belirlenmesi kuralı getirilmesi de tartışmalı hususlar içinde yer alıyor. Muhalefet, bu değişikliği seçim konseylerine oluşumuna müdahale olarak pahalandırıyor. Muhalefet düzenlemeyi seçim güvenliği açısından sakıncalı bulurken, isteyen hakimin kuradan muaf olmasının, yargıçlara baskı uygulanmasının önünü açan bir düzenleme olduğunu savunuyor.