Kanuna göre, özgür bölgelerde, kullanıcıların gereksinimi olan doğal gaz altyapısını kurmak ve işletmek, kamu ve özel kuruluşlardan doğal gazı satın alarak bölge ortasında dağıtım ve satışını yapmak işleticinin yetki ve sorumluluğunda olacak. İşleticinin müsaadesi olmaksızın doğal gaz gereksinimi diğer bir yerden karşılanamayacak ve bu hedefle tek başına tesis kurulamayacak.
İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğal gaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğal gaz dağıtım şirketleri, özgür bölgeler ortasında şebeke yatırımı yaparak yahut yapılmış şebekeyi mülkiyetiyle devralarak Güç Piyasası Düzenleme Heyeti tarafınca belirlenen şartlar kapsamında hür bölge ortasında doğal gaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek.
Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi idare şurası sonucuyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek.
Lisanslı depo işletmelerinin lisans müddetleri artırılıyor
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Şurası, toplam fiyatı brüt minimum fiyatın yüzde 50’sini geçmeyen ve vakit aşımı mühletinin dbulunmasına bir yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin sonucu verilebilecek üst hududu belirleyebilecek.
TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin, TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin muhtaçlıkları için kullanılması gayesiyle aktarılması için 15 yıl olarak belirlenen mühlet 25 yıla çıkarıldı.
Kanunla, Ticaret Bakanlığınca lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisansların mühleti 3 yıla çıkarılacak.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel şuraları, genel heyet üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzasıyla düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak müracaat üzerine, alınacak kararla idare şurası tarafınca olağanüstü toplantıya çağırılacak.
Sebze ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Başka Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’dilk evvel, toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarılacak.
Haksız ticari uygulamalara önlem
Kanuna göre, perakende ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak. Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler içindeki ticari bağlarda taraflardan birinin öteki tarafın ticari faaliyetlerini kıymetli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan kurallarda taraf olmayacağı bir ticari ilginin tarafı bulunmasına niye olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak pahalandırılacak.
Haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şu biçimde belirlendi:
“Kalite standartlarının sağlanması hedefiyle mukavelede yer verilen şartlar hariç olmak üzere, rastgele bir gerçek yahut hukuksal şahıstan mal yahut hizmet teminine zorlamak. Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak. Tarım ve besin mamüllerinin tedarikinde ticari alakanın şartlarını, yazılı yahut elektronik ortamda yapılan mukaveleyle belirlememek. Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren yahut açık ve anlaşılır olmayan kararlara mukavelede yer vermek. Eser talebini direkt etkileyen rastgele bir hizmet vermediği biçimde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı iştirak bedeli ve öbür isimler altında bedel almak yahut verdiği hizmetin çeşidini ve hizmet bedelinin meblağ ya da oranını kontratta belirtmediği biçimde prim ve bedel almak. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerine yönelik siparişleri, eserin teslim tarihindilk evvelki 30 gün ortasında iptal etmek. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerinin tesliminden yahut mülkiyetinin zamanından daha sonra bozulma ya da zayi olma üzere maliyetleri yansıtmak. Bozulan besinlerde kusuru ispat yükü siparişi iptal eden yahut maliyeti karşı tarafa yansıtana ilişkin olacak.”
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
Bozulabilen eserlere ait ödemeler
Kanuna nazaran, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler içindeki ticari ilgilerden kaynaklanan ödemelerin, mukavelede öngörülen mühlet ortasında yapılması temel olacak.
Üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerine ait ödemelerin müddeti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, başka durumlarda 45 günü geçemeyecek.
30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin eserleri haricinde yer alan tarım ve besin mamüllerine ait ödemelerin mühleti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 günle sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen mühletler, teslim yahut mülkiyetin dönemi tarihlerinden hangisi evvel ise o tarih temel alınarak hesaplanacak. Ödemenin mühleti ortasında yapıldığına ait ispat yükü borçluya ilişkin olacak.
Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi de 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanları
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğal gaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, tamir, güvenlik ve paklık sarfiyatları üzere alışveriş merkezinin aynına ait olmayan sarfiyatlar ile burada fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının nazaranviyle ilgili sarfiyatlar ortak masraf olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden sırf bu sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere ortak sarfiyat niteliğine haiz olmayan masraflar ile belgelendirilmeyen sarfiyatlar için rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek.
Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve öteki ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak masraf iştirak hissesi avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak masrafların karşılanmasında kullanılacak.
Alışveriş merkezi maliki yahut idaresi, her yıl bundan evvelki yıla ait ortak gelir ve sarfiyat raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve sarfiyatların çeşit ve fiyatları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak sarfiyat iştirak hisseleri ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen öbür bilgilere yer verilecek.
Haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı mahiyette idari para cezası uygulanacak
Kanunun yürürlüğe girmesindilk evvel reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere sarfiyatlar için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden iştirak hissesi talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu unsurun yayımı tarihindilk evvel kurulan mukavele kararları, mukavele mühletince geçerli olacak. Kontrat müddetinin sona ermesindilk evvel yahut daha sonra kontratın yenilenmesi ya da mühletinin uzatılmış sayılması hallerinde ise kelam konusu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilemeyecek.
Sözleşmelerde idare sarfiyatının alt kalemleri ayrıyeten belirtilmedikçe perakende işletmelerden idare sarfiyatı olarak sadece alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının nazaranviyle ilgili sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsiline gidilebilecek.
Perakende işletmelerce ödenmesi gereken iştirak hisseleri, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranlanmasıyla hesaplanacak.
İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğal gaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğal gaz dağıtım şirketleri, özgür bölgeler ortasında şebeke yatırımı yaparak yahut yapılmış şebekeyi mülkiyetiyle devralarak Güç Piyasası Düzenleme Heyeti tarafınca belirlenen şartlar kapsamında hür bölge ortasında doğal gaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek.
Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi idare şurası sonucuyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek.
Lisanslı depo işletmelerinin lisans müddetleri artırılıyor
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Şurası, toplam fiyatı brüt minimum fiyatın yüzde 50’sini geçmeyen ve vakit aşımı mühletinin dbulunmasına bir yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin sonucu verilebilecek üst hududu belirleyebilecek.
TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin, TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin muhtaçlıkları için kullanılması gayesiyle aktarılması için 15 yıl olarak belirlenen mühlet 25 yıla çıkarıldı.
Kanunla, Ticaret Bakanlığınca lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisansların mühleti 3 yıla çıkarılacak.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel şuraları, genel heyet üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzasıyla düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak müracaat üzerine, alınacak kararla idare şurası tarafınca olağanüstü toplantıya çağırılacak.
Sebze ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Başka Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’dilk evvel, toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarılacak.
Haksız ticari uygulamalara önlem
Kanuna göre, perakende ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak. Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler içindeki ticari bağlarda taraflardan birinin öteki tarafın ticari faaliyetlerini kıymetli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan kurallarda taraf olmayacağı bir ticari ilginin tarafı bulunmasına niye olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak pahalandırılacak.
Haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şu biçimde belirlendi:
“Kalite standartlarının sağlanması hedefiyle mukavelede yer verilen şartlar hariç olmak üzere, rastgele bir gerçek yahut hukuksal şahıstan mal yahut hizmet teminine zorlamak. Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak. Tarım ve besin mamüllerinin tedarikinde ticari alakanın şartlarını, yazılı yahut elektronik ortamda yapılan mukaveleyle belirlememek. Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren yahut açık ve anlaşılır olmayan kararlara mukavelede yer vermek. Eser talebini direkt etkileyen rastgele bir hizmet vermediği biçimde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı iştirak bedeli ve öbür isimler altında bedel almak yahut verdiği hizmetin çeşidini ve hizmet bedelinin meblağ ya da oranını kontratta belirtmediği biçimde prim ve bedel almak. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerine yönelik siparişleri, eserin teslim tarihindilk evvelki 30 gün ortasında iptal etmek. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerinin tesliminden yahut mülkiyetinin zamanından daha sonra bozulma ya da zayi olma üzere maliyetleri yansıtmak. Bozulan besinlerde kusuru ispat yükü siparişi iptal eden yahut maliyeti karşı tarafa yansıtana ilişkin olacak.”
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
Bozulabilen eserlere ait ödemeler
Kanuna nazaran, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler içindeki ticari ilgilerden kaynaklanan ödemelerin, mukavelede öngörülen mühlet ortasında yapılması temel olacak.
Üretim tarihinden itibaren 30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin mamüllerine ait ödemelerin müddeti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, başka durumlarda 45 günü geçemeyecek.
30 gün ortasında bozulabilen tarım ve besin eserleri haricinde yer alan tarım ve besin mamüllerine ait ödemelerin mühleti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 günle sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen mühletler, teslim yahut mülkiyetin dönemi tarihlerinden hangisi evvel ise o tarih temel alınarak hesaplanacak. Ödemenin mühleti ortasında yapıldığına ait ispat yükü borçluya ilişkin olacak.
Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi de 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanları
Alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğal gaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, tamir, güvenlik ve paklık sarfiyatları üzere alışveriş merkezinin aynına ait olmayan sarfiyatlar ile burada fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının nazaranviyle ilgili sarfiyatlar ortak masraf olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden sırf bu sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere ortak sarfiyat niteliğine haiz olmayan masraflar ile belgelendirilmeyen sarfiyatlar için rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek.
Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve öteki ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak masraf iştirak hissesi avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak masrafların karşılanmasında kullanılacak.
Alışveriş merkezi maliki yahut idaresi, her yıl bundan evvelki yıla ait ortak gelir ve sarfiyat raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve sarfiyatların çeşit ve fiyatları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak sarfiyat iştirak hisseleri ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen öbür bilgilere yer verilecek.
Haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı mahiyette idari para cezası uygulanacak
Kanunun yürürlüğe girmesindilk evvel reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere sarfiyatlar için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden iştirak hissesi talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu unsurun yayımı tarihindilk evvel kurulan mukavele kararları, mukavele mühletince geçerli olacak. Kontrat müddetinin sona ermesindilk evvel yahut daha sonra kontratın yenilenmesi ya da mühletinin uzatılmış sayılması hallerinde ise kelam konusu masraflar için iştirak hissesi tahsil edilemeyecek.
Sözleşmelerde idare sarfiyatının alt kalemleri ayrıyeten belirtilmedikçe perakende işletmelerden idare sarfiyatı olarak sadece alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının nazaranviyle ilgili sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsiline gidilebilecek.
Perakende işletmelerce ödenmesi gereken iştirak hisseleri, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranlanmasıyla hesaplanacak.