Anayasa Mahkemesi (AYM), hangi harekete hangi disiplin cezasının uygulanacağının açık olarak belirtilmediği nedeni öne sürülerek Yükseköğretim Kanunu’nun öğrencilere disiplin cezası verilmesine ait yasal düzenlemesinin iptaline hükmetti.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, bir davayı nazarann Gaziantep Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’ndaki birtakım kararların Anayasa’ya muhalif olduğunu belirterek, iptali istemiyle Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Başvuruda, kanunda disiplin cezası gerektiren aksiyonların soyut halde tabir edildiği ve hangi aksiyona hangi disiplin cezasının uygulanacağının açık olarak belirtilmediği söz edildi.
Mahkemenin müracaatında, iptali istenen 54’üncü hususun (a) bendinde, “Yükseköğretim kurumları ortasında yahut haricinde yükseköğretim öğrenciliği sıfatına, onur ve onuruna karşıt harekette bulunan, öğrenme ve öğretme hürriyetini, direkt doğruya yahut dolaylı olarak kısıtlayan, kurumların sükun, huzur ve çalışma nizamını bozan, boykot, işgal ve engelleme üzere aksiyonlara katılan, bunları teşvik ve tahrik eden, yükseköğretim mensuplarının erdem ve haysiyetine yahut şahıslarına tecavüz eden yahut hürmet dışı davranışlarda bulunan ve anarşik yahut ideolojik olaylara katılan yahut bu olayları tahrik ve teşvik eden öğrencilere; hareket diğer bir hatası oluştursa bile ayrıyeten uyarma, kınama, bir haftadan bir aya kadar yahut bir yahut iki yarıyıl için kurumdan uzaklaştırma yahut yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları verilir.” kararı bulunduğu hatırlatıldı.
İptal istemini görüşen Anayasa Mahkemesi, belirtilen yasal düzenlemenin iptaline karar verdi. İptal kararının ise 9 ay daha sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
sonucun öne sürülen sebebinden
Anayasa Mahkemesinin sonucunda, eğitim ve tahsil hakkına sınırlama getirilirken temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması rejimini düzenleyen Anayasa’nın 13’üncü hususunun göz önünde bulundurulması gerektiği, bu mevzudaki düzenlemelerin de Anayasa uyarınca evvela kanunla yapılması gerektiği kaydedildi.
Kanuni düzenlemenin şeklen var olmasının kâfi olmadığı, kuralların keyfiliğe müsaade vermeyecek biçimde belli, ulaşılabilir ve öngörülebilir olması gerektiği belirtilen kararda, “Kuralda, yükseköğretim öğrencileri bakımından disiplin cürmü teşkil eden hareketler ve uygulanabilecek disiplin cezaları gösterilmekle bir arada bu hata ve cezalar içinde rastgele bir ilişkilendirme yapılmamıştır.” tespitine yer verildi.
Anılan kanunda hangi aksiyonun hangi disiplin cezası ile cezalandırılacağının açık ve net olarak gösterilmediği, bunun tespit edilmesine imkan sağlayacak rastgele bir ölçüt getirilmediği aktarılan kararda, şu sözler yer aldı:
“Kişiler ve yönetim açısından bellilik ve öngörülebilirliği sağlayacak biçimde yasal bir çerçeve oluşturulmamıştır. Yönetimin kelam konusu hareketler ve cezalar için kuralda öngörülen sıralamayı gözetmekle de yükümlü tutulmadığı anlaşılmıştır. Buna nazaran disiplin cezasını gerektiren aksiyonun gerçekleşmesi durumunda bir disiplin cezasının verilebileceği öngörülebilmekle birlikte hangi somut fiil ve olguya hangi hukukî yaptırımın yahut kararın bağlandığı yasal çerçevede belli bir açıklık ve katılığa sahip değildir. Sonuç olarak eğitim ve tahsil hakkına sınırlama getiren kuralın yasallık koşulunu taşımadığı değerlendirilmiştir. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”
Resmi Gazete’de yayımlanan karara nazaran, bir davayı nazarann Gaziantep Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’ndaki birtakım kararların Anayasa’ya muhalif olduğunu belirterek, iptali istemiyle Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Başvuruda, kanunda disiplin cezası gerektiren aksiyonların soyut halde tabir edildiği ve hangi aksiyona hangi disiplin cezasının uygulanacağının açık olarak belirtilmediği söz edildi.
Mahkemenin müracaatında, iptali istenen 54’üncü hususun (a) bendinde, “Yükseköğretim kurumları ortasında yahut haricinde yükseköğretim öğrenciliği sıfatına, onur ve onuruna karşıt harekette bulunan, öğrenme ve öğretme hürriyetini, direkt doğruya yahut dolaylı olarak kısıtlayan, kurumların sükun, huzur ve çalışma nizamını bozan, boykot, işgal ve engelleme üzere aksiyonlara katılan, bunları teşvik ve tahrik eden, yükseköğretim mensuplarının erdem ve haysiyetine yahut şahıslarına tecavüz eden yahut hürmet dışı davranışlarda bulunan ve anarşik yahut ideolojik olaylara katılan yahut bu olayları tahrik ve teşvik eden öğrencilere; hareket diğer bir hatası oluştursa bile ayrıyeten uyarma, kınama, bir haftadan bir aya kadar yahut bir yahut iki yarıyıl için kurumdan uzaklaştırma yahut yükseköğretim kurumundan çıkarma cezaları verilir.” kararı bulunduğu hatırlatıldı.
İptal istemini görüşen Anayasa Mahkemesi, belirtilen yasal düzenlemenin iptaline karar verdi. İptal kararının ise 9 ay daha sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
sonucun öne sürülen sebebinden
Anayasa Mahkemesinin sonucunda, eğitim ve tahsil hakkına sınırlama getirilirken temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması rejimini düzenleyen Anayasa’nın 13’üncü hususunun göz önünde bulundurulması gerektiği, bu mevzudaki düzenlemelerin de Anayasa uyarınca evvela kanunla yapılması gerektiği kaydedildi.
Kanuni düzenlemenin şeklen var olmasının kâfi olmadığı, kuralların keyfiliğe müsaade vermeyecek biçimde belli, ulaşılabilir ve öngörülebilir olması gerektiği belirtilen kararda, “Kuralda, yükseköğretim öğrencileri bakımından disiplin cürmü teşkil eden hareketler ve uygulanabilecek disiplin cezaları gösterilmekle bir arada bu hata ve cezalar içinde rastgele bir ilişkilendirme yapılmamıştır.” tespitine yer verildi.
Anılan kanunda hangi aksiyonun hangi disiplin cezası ile cezalandırılacağının açık ve net olarak gösterilmediği, bunun tespit edilmesine imkan sağlayacak rastgele bir ölçüt getirilmediği aktarılan kararda, şu sözler yer aldı:
“Kişiler ve yönetim açısından bellilik ve öngörülebilirliği sağlayacak biçimde yasal bir çerçeve oluşturulmamıştır. Yönetimin kelam konusu hareketler ve cezalar için kuralda öngörülen sıralamayı gözetmekle de yükümlü tutulmadığı anlaşılmıştır. Buna nazaran disiplin cezasını gerektiren aksiyonun gerçekleşmesi durumunda bir disiplin cezasının verilebileceği öngörülebilmekle birlikte hangi somut fiil ve olguya hangi hukukî yaptırımın yahut kararın bağlandığı yasal çerçevede belli bir açıklık ve katılığa sahip değildir. Sonuç olarak eğitim ve tahsil hakkına sınırlama getiren kuralın yasallık koşulunu taşımadığı değerlendirilmiştir. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”