Asgari fiyat tartışmaları tüm yıl boyunca sürdü. Enflasyondaki yükselişin bu yıl son 20-30 yılın tepelerinde olması yıl başında artışı kısa müddette eritince, temmuz ayında yeni artırım kaçınılmaz oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca açıklanan taban fiyat orta artırımıyla 2022 yılı ikinci yarısında net asgari fiyat 5 bin 500 TL olmuştu. 2022 yılının sonuna yaklaştığımız şu günlerde orta artırımın birinci belirtildiğı günlerde 327 dolar düzeyinde olan minimum fiyat günümüzde 295 dolar düzeyinde bulunuyor. Enflasyonda yükseliş sürecinde yalnız değiliz. ABD’de ve dünyada da yaklaşık son 40 yılın en yüksek oranları görülüyor. Bu da kendi enflasyonumuzun üzerine bir de dolar enflasyonu demek oluyor.
Yap-işlet-devret projelerde fiyatlamalar bildiğiniz üzere dolar üzerinden ve fiyat artışları da ABD enflasyonu üzerinden hesaplanıyor.
Yani minimum fiyatı, ünlü bir müteahhit ya da dev proje gözüyle hesaplarsak, 1969 yılından bu yana dolar bazında ABD enflasyonu bize ne kazandırırdı bakmak istedik.
özetlemek gerekirse birinci vakit içinderda Çalışma Bakanlığı’ndan taban fiyatı, akabinde o yılın son gününe ilişkin dolar kurunu Merkez Bankası’ndan alıp ve minimum fiyatın o yılda kaç dolar ettiğini hesapladık. ABD’nin Çalışma Bakanlığı istatistik ofisinin hesap makinesiyle dolar enflasyonunu hesapladık. daha sonra da o dolar maaşı şimdiki kurdan TL’ye çevirdik. 10 yılda bir de ortalamasını aldık.
Buyurmaz mısınız?
1969 yılında Türkiye’de minimum fiyat 585 TL olurken, dolar kuru 9 TL olarak ilan ediliyor. O günlerde 65 dolar eden minimum fiyat ABD enflasyonu ile hesaplandığında günümüzde yaklaşık 527,81 dolar ediyor. Onu da TL’ye çevirirsek 9.842,92 TL civarında bulunuyor.
Gelelim 70’lere! Petrol krizi ile geçen bu senelerda 70’lerin sonunda ABD’de enflasyon yüksek seyrediyor. Ya Türkiye’de?
1974, 1979 ve 1980 ABD’de enflasyonun çift hane olduğu yıllar oluyor. ABD’de en son çift hane enflasyon 1981 yılında görülüyor.
Türkiye’de de durum epeyce parlak değil. Türkiye, 1970 yılında gördüğü tek haneli enflasyon oranını ise daha sonrasında 2004 yılında bakılırsabiliyor. 70’lerin ikinci yarısında ise enflasyon o kadar süratli yükseliyor ki 1980’de Türkiye’de üç haneli enflasyon görülüyor.
1970 yılında minimum fiyat hala 585 TL’yken, dolar/TL 14,85 oluyor. Dolar bazında bugün o maaş 302,54 dolar ederken, 1977 yılında enflasyondaki yükselişin maaşlara tesiri ise açıkça görülüyor.
Türkiye’de taban fiyat 3 bin 300 lira oluyor. Dolar bazında 169,75 dolar ederken, günümüzde 798,99 dolara tekabül ediyor ve TL’ye çevrildiğinde 13 bin 450 lira üzere bir fiyat görülüyor.
1980’ler Türkiye’de ortalama taban fiyatın dolar karşısında en düşük olduğu periyot oluyor! Türkiye 80’lere darbe ile başlarken, liberalleşme savaşına giriyor bir yandan
bu vakitte taban fiyat Türkiye tarihinin en düşük ortalamalarına sahip görünüyor. 10 yılın ortalaması 226,50 dolar ederken, yaklaşık 3800 TL üzere bir sayıya karşılık geliyor.
90’lar bir yandan cümbüş bir yandan karanlık olurken, siyaset denince akla yalnızca koalisyon geliyor. Enflasyonun ise Türkiye’de canavar olarak resmedilmesine rağmen o periyot artık kanıksandığı görülüyor. 90’lar ayrıyeten sıcak para girişleri ve krizleri ile de ünlü bir periyot oluyor.
1990’larda minimum fiyat yılda bir kaç kere düzenleniyor.
Yüzde 80’e yakın ortalama enflasyonla yaşamaya alışan Türkiye’de taban fiyat o periyot en geçerli fiyat olmasa da bugünkü oranla hayli yakın görünüyor.
2000’ler başlarken Türkiye felaketler ve krizler yaşıyor. Dünyada da farklı periyotlardan geçilirken, tüm krizlere karşın 70’ler ya da 80’lere dönmeyen Türkiye, IMF takviyeli programla iktisadını düzeltmeye deva arıyor.
Her kriz üzere bu kriz de siyasi değişimle sonuçlanırken, iktisat idaresi bir müddet daha IMF’nin çizdiği yolda ilerliyor. Tabi bu vakitte dünyada para bollaşıyor, Türkiye’de de özelleştirmeler sürat kazanıyor.
Türkiye tarihli en büyük kriz ile siyasi değişimi yaşamasına karşın, minimum fiyat dolar bazında enflasyon düzeltmesi ile ortalama olarak şu andakinin yaklaşık yüzde 50 üstünde bulunuyor.
2008’de yaşanan global finans kriziyle devam eden süreçte 2010’larda Türkiye’de de farklı kırılmalar görülürken, iktisatta ise rüzgar bir ölçü azalmaya daha sonrasında da taraf değiştirmeye başlıyor.
Yap-işlet devret müteahhidi olsa minimum fiyatın 2010’lar ve 2020’lerdeki hali de bu türlü görülüyor.
Günümüz prestijiyle minimum fiyat 5 bin 500 TL ve 2023 yılı taban fiyatı artırım görüşmeleri sürerken, dolar/TL 18,64 düzeyinde 294,95 dolar olarak ödeniyor.
Yap-işlet-devret projelerde fiyatlamalar bildiğiniz üzere dolar üzerinden ve fiyat artışları da ABD enflasyonu üzerinden hesaplanıyor.
Yani minimum fiyatı, ünlü bir müteahhit ya da dev proje gözüyle hesaplarsak, 1969 yılından bu yana dolar bazında ABD enflasyonu bize ne kazandırırdı bakmak istedik.
özetlemek gerekirse birinci vakit içinderda Çalışma Bakanlığı’ndan taban fiyatı, akabinde o yılın son gününe ilişkin dolar kurunu Merkez Bankası’ndan alıp ve minimum fiyatın o yılda kaç dolar ettiğini hesapladık. ABD’nin Çalışma Bakanlığı istatistik ofisinin hesap makinesiyle dolar enflasyonunu hesapladık. daha sonra da o dolar maaşı şimdiki kurdan TL’ye çevirdik. 10 yılda bir de ortalamasını aldık.
Buyurmaz mısınız?
1969 yılında Türkiye’de minimum fiyat 585 TL olurken, dolar kuru 9 TL olarak ilan ediliyor. O günlerde 65 dolar eden minimum fiyat ABD enflasyonu ile hesaplandığında günümüzde yaklaşık 527,81 dolar ediyor. Onu da TL’ye çevirirsek 9.842,92 TL civarında bulunuyor.
Gelelim 70’lere! Petrol krizi ile geçen bu senelerda 70’lerin sonunda ABD’de enflasyon yüksek seyrediyor. Ya Türkiye’de?
1974, 1979 ve 1980 ABD’de enflasyonun çift hane olduğu yıllar oluyor. ABD’de en son çift hane enflasyon 1981 yılında görülüyor.
Türkiye’de de durum epeyce parlak değil. Türkiye, 1970 yılında gördüğü tek haneli enflasyon oranını ise daha sonrasında 2004 yılında bakılırsabiliyor. 70’lerin ikinci yarısında ise enflasyon o kadar süratli yükseliyor ki 1980’de Türkiye’de üç haneli enflasyon görülüyor.
1970 yılında minimum fiyat hala 585 TL’yken, dolar/TL 14,85 oluyor. Dolar bazında bugün o maaş 302,54 dolar ederken, 1977 yılında enflasyondaki yükselişin maaşlara tesiri ise açıkça görülüyor.
Türkiye’de taban fiyat 3 bin 300 lira oluyor. Dolar bazında 169,75 dolar ederken, günümüzde 798,99 dolara tekabül ediyor ve TL’ye çevrildiğinde 13 bin 450 lira üzere bir fiyat görülüyor.
1980’ler Türkiye’de ortalama taban fiyatın dolar karşısında en düşük olduğu periyot oluyor! Türkiye 80’lere darbe ile başlarken, liberalleşme savaşına giriyor bir yandan
bu vakitte taban fiyat Türkiye tarihinin en düşük ortalamalarına sahip görünüyor. 10 yılın ortalaması 226,50 dolar ederken, yaklaşık 3800 TL üzere bir sayıya karşılık geliyor.
90’lar bir yandan cümbüş bir yandan karanlık olurken, siyaset denince akla yalnızca koalisyon geliyor. Enflasyonun ise Türkiye’de canavar olarak resmedilmesine rağmen o periyot artık kanıksandığı görülüyor. 90’lar ayrıyeten sıcak para girişleri ve krizleri ile de ünlü bir periyot oluyor.
1990’larda minimum fiyat yılda bir kaç kere düzenleniyor.
Yüzde 80’e yakın ortalama enflasyonla yaşamaya alışan Türkiye’de taban fiyat o periyot en geçerli fiyat olmasa da bugünkü oranla hayli yakın görünüyor.
2000’ler başlarken Türkiye felaketler ve krizler yaşıyor. Dünyada da farklı periyotlardan geçilirken, tüm krizlere karşın 70’ler ya da 80’lere dönmeyen Türkiye, IMF takviyeli programla iktisadını düzeltmeye deva arıyor.
Her kriz üzere bu kriz de siyasi değişimle sonuçlanırken, iktisat idaresi bir müddet daha IMF’nin çizdiği yolda ilerliyor. Tabi bu vakitte dünyada para bollaşıyor, Türkiye’de de özelleştirmeler sürat kazanıyor.
Türkiye tarihli en büyük kriz ile siyasi değişimi yaşamasına karşın, minimum fiyat dolar bazında enflasyon düzeltmesi ile ortalama olarak şu andakinin yaklaşık yüzde 50 üstünde bulunuyor.
2008’de yaşanan global finans kriziyle devam eden süreçte 2010’larda Türkiye’de de farklı kırılmalar görülürken, iktisatta ise rüzgar bir ölçü azalmaya daha sonrasında da taraf değiştirmeye başlıyor.
Yap-işlet devret müteahhidi olsa minimum fiyatın 2010’lar ve 2020’lerdeki hali de bu türlü görülüyor.
Günümüz prestijiyle minimum fiyat 5 bin 500 TL ve 2023 yılı taban fiyatı artırım görüşmeleri sürerken, dolar/TL 18,64 düzeyinde 294,95 dolar olarak ödeniyor.