Anayasa Mahkemesi, kararın açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) sonucuna karşı itirazı önbakılırsan kanun kararının, Anayasa’ya karşıt olduğu nedeni öne sürülerek iptaline karar verdi. İptal sonucu, 9 ay daha sonra yürürlüğe girecek.
Bugünkü Resmi Gazete’de yer alan karara bakılırsa, Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231’inci unsuruna 5560 sayılı Kanun’un 23’üncü unsuruyla eklenen 12 numaralı fıkrada yer alan HAGB’ye ait, “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucuna itiraz edilebilir.” kararının Anayasa’ya muhalif olduğu sebebi öne sürülerek iptali için Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Başvuruda, HAGB kararlarının hukuksal sonuç doğurmaması gerektiği, buna karşılık son senelerda HAGB kararlarına sonuç bağlayan kanun ve yönetmeliklerin çıkarıldığı tabir edildi. HAGB kararlarına yönelik itiraz incelemelerinin unsur olarak evrak üzerinden yapıldığı, kararların temeline ait bir incelemenin gerçekleştirilmediği belirtilen müracaatta, bu durumun, iki dereceli yargılanma, aktif müracaat ve adil yargılanma haklarını ihlal ettiği, bu prestijle kişinin kabahat işlediği kanaatini barındıran HAGB kararlarının gerçek manada bir kanun yolundan geçmediği ve bu kararların istinaf incelemesine tabi olması gerektiği açıklandı.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, anılan kanundaki kararın, Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar verdi. İptal kararının 9 ay daha sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
HAGB, ceza ölçüsü 2 yılın altında olan belli kabahatlerde uygulanıyor. Sanığın HAGB sonucu verilmesi için sanığın bunu kabul etmesi gerekirken, bu sonucun verilmesi daha sonrası sanık 5 yıl kontrol altına alınıyor. Sanığın bu müddet ortasında öbür bir hata işlenmemesi halinde de evrak düşüyor.
sonucun öne sürülen nedeninden
Anayasa Mahkemesinin sonucunda, HAGB’nin Türk hukuk sisteminde geniş bir uygulama alanı bulduğu, Adalet Bakanlığı İsimli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün deklare ettiğı 2020 datalarına nazaran, ceza mahkemelerinde verilen mahkumiyet kararlarının yaklaşık dörtte birini HAGB kararlarının oluşturduğu aktarıldı.
Kanunda, HAGB kararlarına karşı itiraz yoluna başvurma imkanının yer aldığı anımsatılan kararda, bunun mevcut uygulanış formu prestijiyle tek başına kâfi olmadığı, bu yolun bununla birlikte uygulamada da muvaffakiyet bahtı sunması gerektiği tabir edildi.
Kararda, “Doğrudan temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılması rejimi ile ilgili olan bu tıp bir muhakemenin yokluğu, müdahalenin desteği kuralın yargılama hukukunun metoda ait teminatlarını sağlayamaması manasına geleceğinden temel hak ve özgürlüklerin ihlaline yol açacaktır.” görüşüne yer verildi.
Anayasa Mahkemesinin bu çerçevede daha birfazlaca müracaatta ihlal kararına ulaştığı belirtilen kararda, şu tespitler sıralandı:
“İtiraz makamları, müracaatçıların tezlerini ve kanıtlarını dikkate almadığına, çatışan menfaatleri dengelemeye yönelik bir efor ortasında olmadığına, müdahalenin demokratik toplum sisteminin gereklerine uygunluğunun ve müdahalenin orantılı olup olmadığının değerlendirilmediğine yönelik kararlar vermiştir. Mevcut sistemde, itiraz mercilerinin HAGB kararlarına itiraz üzerine verdikleri kararların evrak üzerinden yeknesak bir biçimde ve birden fazla sefer yalnızca hali şartlar istikametinden, birinci derece mahkemelerince verilen kararlarda hukuka karşıtlık bulunmadığını ve bu sebeple de itirazın reddedildiğini bildiren bir cümleden ibaret münasebetlerden oluştuğu görülmüştür.”
Kararda, bu durumun temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahalelerin giderilmesinde ve kamu gücünü kullananların keyfi davranışlarının önüne geçilmesinde bireye tanınmış olan yetkili makama başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkını sınırladığına işaret edildi.
Kararda, şöyleki denildi:
“Kuralın, anılan konuları karşılayacak biçimde uygulanamadığı görülmektedir. Direkt temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılması rejimi ile ilgili olan bu cins bir muhakemenin yokluğu tesirli müracaat hakkıyla bağdaşmamaktadır. Anayasa Mahkemesi, açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya muhalif olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”
Bugünkü Resmi Gazete’de yer alan karara bakılırsa, Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231’inci unsuruna 5560 sayılı Kanun’un 23’üncü unsuruyla eklenen 12 numaralı fıkrada yer alan HAGB’ye ait, “Hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucuna itiraz edilebilir.” kararının Anayasa’ya muhalif olduğu sebebi öne sürülerek iptali için Yüksek Mahkemeye başvurdu.
Başvuruda, HAGB kararlarının hukuksal sonuç doğurmaması gerektiği, buna karşılık son senelerda HAGB kararlarına sonuç bağlayan kanun ve yönetmeliklerin çıkarıldığı tabir edildi. HAGB kararlarına yönelik itiraz incelemelerinin unsur olarak evrak üzerinden yapıldığı, kararların temeline ait bir incelemenin gerçekleştirilmediği belirtilen müracaatta, bu durumun, iki dereceli yargılanma, aktif müracaat ve adil yargılanma haklarını ihlal ettiği, bu prestijle kişinin kabahat işlediği kanaatini barındıran HAGB kararlarının gerçek manada bir kanun yolundan geçmediği ve bu kararların istinaf incelemesine tabi olması gerektiği açıklandı.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, anılan kanundaki kararın, Anayasa’ya alışılmamış olduğuna ve iptaline karar verdi. İptal kararının 9 ay daha sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
HAGB, ceza ölçüsü 2 yılın altında olan belli kabahatlerde uygulanıyor. Sanığın HAGB sonucu verilmesi için sanığın bunu kabul etmesi gerekirken, bu sonucun verilmesi daha sonrası sanık 5 yıl kontrol altına alınıyor. Sanığın bu müddet ortasında öbür bir hata işlenmemesi halinde de evrak düşüyor.
sonucun öne sürülen nedeninden
Anayasa Mahkemesinin sonucunda, HAGB’nin Türk hukuk sisteminde geniş bir uygulama alanı bulduğu, Adalet Bakanlığı İsimli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün deklare ettiğı 2020 datalarına nazaran, ceza mahkemelerinde verilen mahkumiyet kararlarının yaklaşık dörtte birini HAGB kararlarının oluşturduğu aktarıldı.
Kanunda, HAGB kararlarına karşı itiraz yoluna başvurma imkanının yer aldığı anımsatılan kararda, bunun mevcut uygulanış formu prestijiyle tek başına kâfi olmadığı, bu yolun bununla birlikte uygulamada da muvaffakiyet bahtı sunması gerektiği tabir edildi.
Kararda, “Doğrudan temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılması rejimi ile ilgili olan bu tıp bir muhakemenin yokluğu, müdahalenin desteği kuralın yargılama hukukunun metoda ait teminatlarını sağlayamaması manasına geleceğinden temel hak ve özgürlüklerin ihlaline yol açacaktır.” görüşüne yer verildi.
Anayasa Mahkemesinin bu çerçevede daha birfazlaca müracaatta ihlal kararına ulaştığı belirtilen kararda, şu tespitler sıralandı:
“İtiraz makamları, müracaatçıların tezlerini ve kanıtlarını dikkate almadığına, çatışan menfaatleri dengelemeye yönelik bir efor ortasında olmadığına, müdahalenin demokratik toplum sisteminin gereklerine uygunluğunun ve müdahalenin orantılı olup olmadığının değerlendirilmediğine yönelik kararlar vermiştir. Mevcut sistemde, itiraz mercilerinin HAGB kararlarına itiraz üzerine verdikleri kararların evrak üzerinden yeknesak bir biçimde ve birden fazla sefer yalnızca hali şartlar istikametinden, birinci derece mahkemelerince verilen kararlarda hukuka karşıtlık bulunmadığını ve bu sebeple de itirazın reddedildiğini bildiren bir cümleden ibaret münasebetlerden oluştuğu görülmüştür.”
Kararda, bu durumun temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahalelerin giderilmesinde ve kamu gücünü kullananların keyfi davranışlarının önüne geçilmesinde bireye tanınmış olan yetkili makama başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkını sınırladığına işaret edildi.
Kararda, şöyleki denildi:
“Kuralın, anılan konuları karşılayacak biçimde uygulanamadığı görülmektedir. Direkt temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılması rejimi ile ilgili olan bu cins bir muhakemenin yokluğu tesirli müracaat hakkıyla bağdaşmamaktadır. Anayasa Mahkemesi, açıklanan münasebetlerle kuralın Anayasa’ya muhalif olduğuna ve iptaline karar vermiştir.”