Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafınca hazırlanan “Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına Ait Tarz ve Asıllara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu kapsamda, Bakanlar Şurası sonucuyla ilan edilen ve “alan kullanması ve alana tüm tesirlerin sonlandırıldığı, gerektiğinde insanların bölgeye girişlerinin engellendiği, bilimsel araştırma, eğitim ya da çevresel izleme hedefiyle özel tedbirler alınarak korunacak kara, su, deniz alanları” olarak tanımlanan kesin korunacak ve hassas alanlar için düzenleme yapıldı. Bu alanlarda, kesin yapı yasağı olmakla birlikte faaliyetlerin niteliğine, içeriğine ve mecburilik haline ait Bölge Komiteleri tarafınca yapılacak değerlendirmeye bakılırsa, kamu menfaati gereği mecburilik arz eden hallerde mevcut yol güzergahı kullanılması şartıyla atıksu, içme suyu, doğal gaz ve elektrik sınırları, ulusal güvenlik için zaruret arz eden tesisler, orman yangın yolu açılmasına, ormanların bakım ve tamiratına, biyotik zararlılarla ve abiyotik (yangın, sel, fırtına) etkenlerle gayret edilmesine yönelik çalışmalar yapılabilecek.
Ayrıyeten dalyan ve lagün ekosistemlerinde doğal istikrarın devamlılığının sağlanması hedefiyle ilgili kamu kurum görüşleri doğrultusunda ve rastgele bir yapı yapılmamak kaidesiyle alanın özelliğinden kaynaklanan klâsik avcılık formlarıyla yapılan balıkçılık faaliyetleri de gerçekleştirilebilecek.
Nitelikli doğal müdafaa alanları
Yönetmelikte, nitelikli doğal muhafaza alanlarının ayırt edici özelliklerinde de değişikliklere gidildi. Bu kapsamda, bölgenin doğal yapısı, ekolojik pahaları, silueti, doğal peyzajı ve gibisi ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurularak faaliyetlerin niteliğine, içeriğine ve mecburilik haline ait Bölge Kurullarının değerlendirmesi kararında, nitelikli doğal müdafaa alanlarında şunların yapılmasına müsaade verilebilecek:
“Entegre tesis içermeyen tarım faaliyetleri, klasik hayat biçiminin gerektirdiği nitelikte, entegre tesis içermeyen hayvanların barınması ve beslenmesi için gerekli olan yapılar, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği, rekreatif hedefli iskele ile imar planı sonucuyla yapılan ve yüzer sistem kullanılan iskele, doğal kaynak suyunun çıkarılmasına yönelik uygulamalar, klâsik balıkçılık faaliyetleri ile sulama maksatlı göletlerde olmak ve üretim kapasitesi Çevresel Tesir Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesi ile belirlenen alt sonu aşmamak kaydıyla kültür balıkçılığı faaliyetleri.
Ulaşım sınırları ile bunların zarurî yapıları, elektrik iletim hattı/tesisi, içme ve kullanma suyu sınırı, atıksu sınırı, trafo, haberleşme servisleri, açık otopark ve alanın korunmasına katkı sağlayacak arıtma tesisleri ile faaliyetlerinin özelliği ve alanın coğrafik yapısı gereği diğer güzergahtan geçirilmesi kamu menfaatiyle bağdaşmayan güç iletim çizgileri, ulusal güvenlik için zaruret arz eden tesisler, yöre halkının gereksinimleriyle hudutlu kalmak ve toplam yapılaşması kara alanının yüzde 2’sini geçmemek kaydıyla balıkçı barınakları, Çevresel Tesir Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinde yer alan üretim kapasitesi ile sonlu kalmak kaydıyla hidroelektrik, rüzgar ve güneş güç santralleri, içme suyu gayeli baraj ve göletler ile ziraî sulama hedefli göletleri.”
Öte yandan nitelikli doğal müdafaa alanlarında alanın doğal yapısıyla uyumlu, beton, asfalt üzere materyallerin kullanılmadığı açık spor alanları, çadırlı kamp ve karavan ile günübirlik faaliyetler de yapılabilecek. Alanın ve doğal özelliklerin devamlılığı için halkın bu alanlara erişiminin uygun düzey ve biçimde tutulması temel olacak.
Sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanları
Yönetmelikte, “sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanları” ise şöyle tanımlandı:
“Bölgenin doğal yapısı, ekolojik pahaları, silueti, doğal peyzajı ve gibisi ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurularak faaliyetlerin niteliğine ve içeriğine ait Bölge Kurulu tarafınca yapılacak değerlendirmeye nazaran; kesin korunacak hassas alanlarda ve nitelikli doğal müdafaa alanlarında müsaade verilen faaliyetlere ek olarak doğal ve kültürel bakımdan uyumlu düşük yoğunlukta faaliyetlere, tarım ve hayvancılık maksatlı entegre tesislere, hidroelektrik, rüzgar ve güneş güç santralleri ile turizm ve yerleşimlere müsaade verilen alanlar.”
Bu alanlarda müsaade verilen faaliyetler, yönetmeliğin 7’nci unsurunun 3. fıkrası ile 8’inci unsurunun 2. fıkrasında yer alan sınırlamalara tabi olmayacak.
Tescil sürecine 60 gün ortasında itiraz edilebilecek
Doğal sit alanları ve tabiat varlıklarının tesciline, ilanına ve itirazlara ait yöntem ve asıllara da tescil sürecine ilan tarihinden itibaren 60 günlük mühlet içerisinde gerçek ve hukukî bireylerce itiraz edilebileceğine ait düzenleme de yönetmeliğe eklendi.
Bu çerçevede yapılan itirazlar, Tabiat Varlıklarını Müdafaa Genel Müdürlüğünce ön incelemeye tabi tutulacak. Ön inceleme basamağında itirazın mühleti, başvuranın menfaati ve müracaatın somut münasebetleri incelenecek. Ön inceleme kurallarının sağlanmadığı hallerde müracaat Genel Müdürlükçe reddedilecek.
Ön inceleme koşullarını sağlayan ve tekrar değerlendirilmesinin akabinde uygun bulunan itirazlar, Tabiat Varlıklarını Müdafaa Merkez Kuruluna intikal ettirilecek.
Bu kapsamda, Bakanlar Şurası sonucuyla ilan edilen ve “alan kullanması ve alana tüm tesirlerin sonlandırıldığı, gerektiğinde insanların bölgeye girişlerinin engellendiği, bilimsel araştırma, eğitim ya da çevresel izleme hedefiyle özel tedbirler alınarak korunacak kara, su, deniz alanları” olarak tanımlanan kesin korunacak ve hassas alanlar için düzenleme yapıldı. Bu alanlarda, kesin yapı yasağı olmakla birlikte faaliyetlerin niteliğine, içeriğine ve mecburilik haline ait Bölge Komiteleri tarafınca yapılacak değerlendirmeye bakılırsa, kamu menfaati gereği mecburilik arz eden hallerde mevcut yol güzergahı kullanılması şartıyla atıksu, içme suyu, doğal gaz ve elektrik sınırları, ulusal güvenlik için zaruret arz eden tesisler, orman yangın yolu açılmasına, ormanların bakım ve tamiratına, biyotik zararlılarla ve abiyotik (yangın, sel, fırtına) etkenlerle gayret edilmesine yönelik çalışmalar yapılabilecek.
Ayrıyeten dalyan ve lagün ekosistemlerinde doğal istikrarın devamlılığının sağlanması hedefiyle ilgili kamu kurum görüşleri doğrultusunda ve rastgele bir yapı yapılmamak kaidesiyle alanın özelliğinden kaynaklanan klâsik avcılık formlarıyla yapılan balıkçılık faaliyetleri de gerçekleştirilebilecek.
Nitelikli doğal müdafaa alanları
Yönetmelikte, nitelikli doğal muhafaza alanlarının ayırt edici özelliklerinde de değişikliklere gidildi. Bu kapsamda, bölgenin doğal yapısı, ekolojik pahaları, silueti, doğal peyzajı ve gibisi ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurularak faaliyetlerin niteliğine, içeriğine ve mecburilik haline ait Bölge Kurullarının değerlendirmesi kararında, nitelikli doğal müdafaa alanlarında şunların yapılmasına müsaade verilebilecek:
“Entegre tesis içermeyen tarım faaliyetleri, klasik hayat biçiminin gerektirdiği nitelikte, entegre tesis içermeyen hayvanların barınması ve beslenmesi için gerekli olan yapılar, tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği, rekreatif hedefli iskele ile imar planı sonucuyla yapılan ve yüzer sistem kullanılan iskele, doğal kaynak suyunun çıkarılmasına yönelik uygulamalar, klâsik balıkçılık faaliyetleri ile sulama maksatlı göletlerde olmak ve üretim kapasitesi Çevresel Tesir Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesi ile belirlenen alt sonu aşmamak kaydıyla kültür balıkçılığı faaliyetleri.
Ulaşım sınırları ile bunların zarurî yapıları, elektrik iletim hattı/tesisi, içme ve kullanma suyu sınırı, atıksu sınırı, trafo, haberleşme servisleri, açık otopark ve alanın korunmasına katkı sağlayacak arıtma tesisleri ile faaliyetlerinin özelliği ve alanın coğrafik yapısı gereği diğer güzergahtan geçirilmesi kamu menfaatiyle bağdaşmayan güç iletim çizgileri, ulusal güvenlik için zaruret arz eden tesisler, yöre halkının gereksinimleriyle hudutlu kalmak ve toplam yapılaşması kara alanının yüzde 2’sini geçmemek kaydıyla balıkçı barınakları, Çevresel Tesir Değerlendirmesi Yönetmeliğinin Ek-2 listesinde yer alan üretim kapasitesi ile sonlu kalmak kaydıyla hidroelektrik, rüzgar ve güneş güç santralleri, içme suyu gayeli baraj ve göletler ile ziraî sulama hedefli göletleri.”
Öte yandan nitelikli doğal müdafaa alanlarında alanın doğal yapısıyla uyumlu, beton, asfalt üzere materyallerin kullanılmadığı açık spor alanları, çadırlı kamp ve karavan ile günübirlik faaliyetler de yapılabilecek. Alanın ve doğal özelliklerin devamlılığı için halkın bu alanlara erişiminin uygun düzey ve biçimde tutulması temel olacak.
Sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanları
Yönetmelikte, “sürdürülebilir müdafaa ve denetimli kullanım alanları” ise şöyle tanımlandı:
“Bölgenin doğal yapısı, ekolojik pahaları, silueti, doğal peyzajı ve gibisi ayırt edici özellikleri göz önünde bulundurularak faaliyetlerin niteliğine ve içeriğine ait Bölge Kurulu tarafınca yapılacak değerlendirmeye nazaran; kesin korunacak hassas alanlarda ve nitelikli doğal müdafaa alanlarında müsaade verilen faaliyetlere ek olarak doğal ve kültürel bakımdan uyumlu düşük yoğunlukta faaliyetlere, tarım ve hayvancılık maksatlı entegre tesislere, hidroelektrik, rüzgar ve güneş güç santralleri ile turizm ve yerleşimlere müsaade verilen alanlar.”
Bu alanlarda müsaade verilen faaliyetler, yönetmeliğin 7’nci unsurunun 3. fıkrası ile 8’inci unsurunun 2. fıkrasında yer alan sınırlamalara tabi olmayacak.
Tescil sürecine 60 gün ortasında itiraz edilebilecek
Doğal sit alanları ve tabiat varlıklarının tesciline, ilanına ve itirazlara ait yöntem ve asıllara da tescil sürecine ilan tarihinden itibaren 60 günlük mühlet içerisinde gerçek ve hukukî bireylerce itiraz edilebileceğine ait düzenleme de yönetmeliğe eklendi.
Bu çerçevede yapılan itirazlar, Tabiat Varlıklarını Müdafaa Genel Müdürlüğünce ön incelemeye tabi tutulacak. Ön inceleme basamağında itirazın mühleti, başvuranın menfaati ve müracaatın somut münasebetleri incelenecek. Ön inceleme kurallarının sağlanmadığı hallerde müracaat Genel Müdürlükçe reddedilecek.
Ön inceleme koşullarını sağlayan ve tekrar değerlendirilmesinin akabinde uygun bulunan itirazlar, Tabiat Varlıklarını Müdafaa Merkez Kuruluna intikal ettirilecek.